Εικόνες της Ανατολής. Η ΚΟΑ, υπό τον Matthias Foremny, και με σολίστ τον ευαίσθητο δεξιοτέχνη φλαουτίστα Στάθη Καραπάνο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Ο Στάθης Καραπάνος ερμηνεύει στο Κοντσέρτο για Φλάουτο του Aram Khachaturian. Την ΚΟΑ διευθύνει ο Matthias Foremny. Φωτο: Μαρία Γραμματικού.
O Matthias Foremni διεθύνει την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Φωτο: Μαρία Γραμματικού.
O Matthias Foremny διευθύνει την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Φωτο: Μαρία Γραμματικού.

 

Η συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας (ΚΟΑ), που ακούσαμε στο  Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 7/2, πρότεινε όπως και η προηγούμενη, πάλι έναν προσκεκλημένο μαέστρο (βλ. αμέσως προηγούμενο κριτικό σημείωμα), αυτή τη φορά τον Γερμανό Matthias Foremny, ο οποίος είχε και στο παρελθόν συμπράξει με την ορχήστρα. Αναφέρουμε ότι ο Foremny συνεργάζεται στενά με την Όπερα της Λειψίας και είναι καθηγητής διεύθυνσης στην Ανώτερη Μουσική Σχολή “Felix Mendelssohn Bartholdy” της Λειψίας.

Ο γενικός τίτλος της συναυλίας ήταν Εικόνες της Ανατολής και περιέλαβε έργα δύο γνωστών συνθετών, ενός Σοβιετοαρμένιου και ενός Ρώσου.

Πιο συγκεκριμένα, η συναυλία άνοιξε με το Κοντσέρτο για φλάουτο του Aram Khachaturian. Σημειώνουμε ότι το έργο ήταν αρχικά γραμμένο για το βιολί του θρυλικού David Oistrach (1940) και στη συνέχεια, αρκετά χρόνια αργότερα, το 1968, ο βιρτουόζος του φλάουτο Jean Pierre Rampal, μετέγραψε το μέρος του βιολιού για το δικό του όργανο. Ο Rampal είχε ζητήσει από τον συνθέτη ένα έργο για φλάουτο και όταν διαπίστωσε ότι δεν θα το αποκτούσε, προέβη στη μεταγραφή.

Τόσο στην πρωτότυπη μορφή του όσο και στη μεταγραφή του το Κοντσέρτο παραμένει ένα ιδιαίτερα ελκυστικό έργο το οποίο δίνει την ευκαιρία στον σολίστ να ξετυλίξει τις ικανότητές του.

Σολίστ κατά την πρόσφατη αθηναϊκή του παρουσίαση ήταν ο νεαρός (μόνο είκοσι τεσσάρων ετών) βραβευμένος φλαουτίστας Στάθης Καραπάνος, ο οποίος αφού είχαν λάβει τη θέση τους στη σκηνή, ορχήστρα και μαέστρος, ερμηνεύοντας έναν αυτοσχεδιασμό προσέγγισε τη σκηνή ερχόμενος από το πίσω μέρος του κοινού. Ήταν η πρώτη φορά που τον ακούγαμε ως σολίστ και ομολογούμε ότι εκπλαγήκαμε με τις αξιοζήλευτες αρετές του και την ξεχωριστή μουσική του προσωπικότητα. Ερμήνευσε τις υπέροχες εκτενείς καντιλένες του πρώτου μέρους, Allegro con fermezza, με ιδιαίτερη φαντασία και ευαισθησία. Τόσο σε αυτό το μέρος, όσο και στο τελευταίο, Allegro vivace, έλαμψε η εκλεπτυσμένη αισθαντικότητά του παράλληλα με τη δεξιοτεχνία του. Η ευφράδεια και η καθαρότητα του παιξίματός του, που δεν κόμπιαζαν ούτε στιγμή μπροστά στις πολλές σύντομης διάρκειας νότες που έπρεπε να ερμηνευτούν σε ιδιαίτερα υψηλή ταχύτητα, ισορροπήθηκαν με τον άμεμπτο έλεγχο της αναπνοής του. Κατά το ραψωδιακού χαρακτήρα αργό μέρος, Andante sostenuto, ξεδίπλωσε τις ερωτικού ύφους τρυφερές ανατολίτικες μελωδίες με έξοχα εκφραστικό τρόπο και με προσοχή στις αυξομειώσεις και εναλλαγές της δυναμικής. Σε στιγμές ήταν σαν ο ίδιος να συνέθετε εκείνη την ώρα τις φράσεις και τις μουσικές παραγράφους του έργου, τις οποίες είχε κάνει δικές του, μπολιάζοντάς τις με μια νοσταλγική μελαγχολία. Η ΚΟΑ και ο Foremny, του πρόσφεραν μία γενναιόδωρη όσο και ικανοποιητική στις λεπτομέρειες συνοδεία, χωρίς ωστόσο πάντα να είναι σε θέση να αξιοποιήσουν και να ακολουθήσουν τον εύπλαστο σχηματισμό των φράσεων που πρότεινε.

Ο Στάθης Καραπάνος ερμηνεύει στο Κοντσέρτο για Φλάουτο του Aram Khachaturian. Την ΚΟΑ διευθύνει ο Matthias Foremny. Φωτο: Μαρία Γραμματικού.
Ο Στάθης Καραπάνος ερμηνεύει στο Κοντσέρτο για Φλάουτο του Aram Khachaturian. Την ΚΟΑ διευθύνει ο Matthias Foremny. Φωτο: Μαρία Γραμματικού.

Στο δεύτερο μέρος η ΚΟΑ ερμήνευσε τη Συμφωνική Σουίτα Scheherazade, Op. 35, του Nikolai Rimsky-Korsakov, γραμμένο το 1888 και εμπνευσμένο από ιστορίες που ανήκουν στη συλλογή με γενικό τίτλο Χίλιες και Μία Νύχτες. Πρόκειται για μια παρτιτούρα θαυμάσιας πνοής και δυνατής περιγραφικής διάθεσης η οποία ανήκει στα αριστουργήματα του σταθερού ρεπερτορίου των ορχηστρών. Ας μας επιτραπεί εδώ να θυμίσουμε στον αναγνώστη ότι υπάρχει ένα ανάλογης ανατολίτικης επιρροής έργο του ίδιου μουσουργού, το οποίο δυστυχώς καίτοι εξίσου λαμπρό, ακούγεται σπάνια. Ο λόγος για την τετραμερή Συμφωνική Σουίτα Antar, που αν και δημιουργήθηκε πριν από τη Scheherazade, το 1868, δέχθηκε σημαντικές αναθεωρήσεις το 1875 και το 1891. Εμπνευσμένο από μια αραβική ιστορία του πολυτάλαντου όσο και πολυμαθούς Πολωνορώσου συγγραφέα Osip Senkovsky, περιέχει αισθησιακές μελωδίες και ιδιαίτερες μουσικές αφηγήσεις.

Επιστρέφοντας στη Scheherazade, η ερμηνεία που λάβαμε από την ΚΟΑ, υπό τον Foremny, κρίθηκε πολύ ικανοποιητική τόσο στην ανάδειξη των διαφόρων περιγραφικών στοιχείων όσο και στον φωτισμό των πολλών ενορχηστρωτικών λεπτομερειών και της επινοητικής αρμονικής γραφής. Στα εκτενή μέρη για σόλο βιολί (το βιολί αποτελεί τη φωνή της Scheherazade) διακρίθηκε ο όπως πάντα άψογα προετοιμασμένος Δημήτρης Σέμσης, εξάρχων της ΚΟΑ.

Κριτικός Μουσικής και Θεάτρου, καθηγητής Ανώτερων Θεωρητικών, Σύνθεσης και Πιάνου, πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών Μουσικής, Θεάτρου και Χορού, πρόεδρος του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου Gina Bachauer, πρόεδρος του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου C.V. Alkan - P.J.G. Zimmerman, καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου C.V. Alkan - P.J.G. Zimmerman και καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανελλήνιου Μουσικού Διαγωνισμού Μαρίας Χαιρογιώργου-Σιγάρα