Η ανακοίνωση που έφθασε μέσα στο καλοκαίρι από την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ), ότι η Anna Netrebko θα εμφανιζόταν στην Αθήνα, προκάλεσε μεγάλη χαρά στους πολυάριθμους θαυμαστές της. Κι όχι αδικαιολόγητα, αφού η Ρωσίδα σοπράνο κατέχει τον τίτλο της σύγχρονης απόλυτης ντίβας (ιταλ. diva assoluta).
Στις 10 Ιουλίου, στο Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο), η Netrebko τραγούδησε στο πλαίσιο ενός μεγαλοπρεπούς Gala, στο οποίο συμμετείχαν και ο Αζερμπαϊτζανός τενόρος και σύζυγός της, Yusif Eyvazov, η Γεωργιανή μέτζο σοπράνο Anita Rachvelishvili και ο συμπατριώτης μας, βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς: λυρικοί τραγουδιστές με διεθνή ακτινοβολία και πολλούς σπουδαίους ρόλους στο ενεργητικό τους. Δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι η συναυλία πραγματοποιήθηκε χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, που τόσο έχει συμβάλει στην εξέλιξη του λυρικού μας θεάτρου και στο να αποκτήσει ένα διεθνές κύρος.
Λόγω της μεγάλης έκτασης του χώρου και των πολλών ακροατών-θεατών, είχαν τοποθετηθεί γιγαντοοθόνες που διευκόλυναν το κοινό να βλέπει λεπτομέρειες και ηχεία που ενίσχυαν τον ήχο. Ασφαλώς και θα προτιμούσαμε να είχε επιλεγεί ένας χώρος πιο κατάλληλος για την όπερα, ωστόσο λόγω της πανδημίας και του αριθμού των ατόμων (8.000!) που θα έπρεπε να κάθονται σε απόσταση, η επιλογή του σταδίου τελικά κρίθηκε αναγκαία.
Το πρόγραμμα του Gala, που ήταν υψηλών απαιτήσεων και σχηματίστηκε αποκλειστικά από μέρη μελοδραμάτων του Giuseppe Verdi (1813-1901), άνοιξε με την Εισαγωγή στην Όπερα Nabucco. Ο Γάλλος αρχιμουσικός Philippe Auguin, τακτικός συνεργάτης της ΕΛΣ, πρότεινε μια εκτέλεση γεμάτη νεύρο και ιταλική ζέση. Η ορχήστρα, τόσο εδώ, όσο και στα υπόλοιπα μέρη ήταν προσεκτικά προετοιμασμένη, και υπό την σταθερή καθοδήγηση του μαέστρου, ικανοποίησε ιδιαίτερα παίζοντας με σεβασμό στο ύφος του συνθέτη και στα ζητούμενα των έργων.
Πρώτη άρια που ερμήνευσε η Netrebko υπήρξε εκείνη της πανούργας Lady Macbeth, Vieni! t’ affretta, από την πρώτη πράξη της όπερας Macbeth. Η επιβλητική σκουρόχρωμη φωνή της, γεμάτη από την χαμηλότερη μέχρι την υψηλότερη περιοχή της, κάλυψε το στάδιο με ευκολία. Η υποδειγματικά ορθή και όλο νόημα εκφορά κάθε λέξης, το ελκυστικό της vibrato, η γενναιοδωρία της έκφρασής της και οι ευκολίες που είχε στις νότες της υψηλής περιοχής, ξεχώριζαν κάθε στιγμή.
Στη συνέχεια, τη σκηνή κατέλαβε η Rachvelishvili προτείνοντας μια δραματική και όλο φλόγα ερμηνεία της άριας της τραγικής τσιγγάνας Azucena, Stride la vampa, από την δεύτερη πράξη της όπερας Il Trovatore. Διακρίθηκε η μεγάλη όσο και ωραία στρογγυλή φωνή της.
Ο Πλατανιάς εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή αποδίδοντας με αυτοπεποίθηση, ακλόνητη φωνητική δύναμη και αμεσότητα τον μονόλογο του Ιάγου, Credo, από την όπερα Otello.
Από την ίδια όπερα ακούστηκε στη συνέχεια το μεγάλο ντουέτο, Già nella notte densa, που κλείνει την πρώτη πράξη. Ο Eyvazov και η Netrebko υποστήριξαν μία τρυφερή, γεμάτη ερωτισμό και λυρισμό ερμηνεία της υπέροχης αυτής σκηνής. Η φωνή του τενόρου έχει ένα ιδιάζον ηχόχρωμα, άμεσα αναγνωρίσιμο, και ο ίδιος τραγουδάει πάντα με βαθύ συναίσθημα, βιωμένο. Το θερμό αισθησιακό φιλί του ζεύγους, προς το τέλος του μέρους, προκάλεσε δικαίως αίσθηση στο κοινό και σίγουρα μετέφερε με ανάγλυφο τρόπο εκείνο που θα έδινε ο Οθέλλος στην αγαπημένη του Δυσδαιμόνα. Θα προσθέσουμε ότι ιδιαίτερα ευαίσθητη υπήρξε η συνοδεία της ορχήστρας της ΕΛΣ και του Auguin.
Ακολούθησε μία μουσικά και εκφραστικά δυναμική εκτέλεση από την ορχήστρα και τον μαέστρο, της Εισαγωγής στην όπερα Σικελικός Εσπερινός (I Vespri Siciliani).
Τη σκυτάλη έλαβε η Netrebko ερμηνεύοντας την ονειρεμένη άρια Tacea la notte placida, της Leonora από την πρώτη πράξη της όπερας IL Trovatore. Το εξαίσιο τραγούδι της καλλιτέχνιδος, τα βελούδινα κέντρα της φωνής της, αυτό το σπάνιο όσο και υπέροχο legato της (αλήθεια, ποια άλλη υψίφωνος σήμερα κατέχει την τέχνη και τον έλεγχο του legato σε αυτό τον ύψιστο βαθμό;), σε συνδυασμό με τη ζηλευτή ικανότητά της να μπολιάζει με συγκίνηση την κάθε φράση, άγγιξαν την καρδιά μας.
Από την ίδια όπερα, ο Eyvazov τραγούδησε την απαιτητική άρια της τρίτης πράξης, Ah! si, ben mio. Πιο συγκεκριμένα, επιστράτευσε όλη του τη μουσικότητα και το λυρικό του αίσθημα για να ερμηνεύσει το πρώτο μέρος της άριας, ενώ για το δεύτερο μέρος (Di quella pira), αξιοποίησε πλήρες το τεχνικό του οπλοστάσιο αντιμετωπίζοντας με γνήσιο θάρρος και άνεση τις τεράστιες δεξιοτεχνικές απαιτήσεις και τους αλλεπάλληλους υψηλούς και χρονικά παρατεταμένους μουσικούς φθόγγους. Όντως του άξιζε ένα μεγάλο “εύγε” και το ζωηρό χειροκρότημα του κοινού που ακολούθησε.
Παραμένοντας στο σύμπαν της ίδιας πάντα όπερας, η εξαιρετική Rachvelishvili απέδωσε την άρια της Azucena, Condotta all’era in ceppi, από τη δεύτερη πράξη, υπογραμμίζοντας με τη δραματική της φωνή πλήρες το τραγικό αίσθημα της σκοτεινής ηρωίδας.
Ακολούθησε μία δυναμική, και όπου χρειαζόταν δραματικά εκρηκτική, ανάγνωση της Εισαγωγής στην Όπερα La Forza del Destino.
Στη συνέχεια, ο Πλατανιάς χάρισε μια γεμάτη πάθος και πόνο ερμηνεία της άριας Cortigiani, vil razza, danata, του τραγικού πατέρα Rigoletto, από τη δεύτερη πράξη της ομώνυμης όπερας. Πρόκειται για ρόλο τον οποίον έχει ερμηνεύσει με ιδιαίτερη επιτυχία σε μεγάλες διεθνείς λυρικές σκηνές, αποσπώντας επαινετικές κριτικές και όχι τυχαία, αφού κατέχει τα μυστικά του όσο λίγοι ομότεχνοί του σήμερα.
Από την τρίτη πράξη της ίδιας όπερας, ο Eyvazov τραγούδησε με ευχέρεια, καθαρές ψηλές νότες και γοητευτικό brio, τη δημοφιλή άρια (ορθότερα, τραγούδι, ιταλ. canzone) La donna è mobile.
Στο μεγάλο ντουέτο, Fu la sorte dell’armi a’tuoi funestra, που τραγουδούν οι Aida και Amneris κατά την πρώτη σκηνή της δεύτερης πράξης της όπερας Aida, οι Netrebko και Rachvelishvili έδειξαν πόσο καλά μπορούν να συνεργαστούν, έχοντας διανύσει μια λαμπρή πορεία κοινών εμφανίσεων σε διάφορα λυρικά θέατρα. Σε αυτή τη σκηνή, όπου η Aida ομολογεί τον έρωτά της για τον ήρωα Radamès εξοργίζοντας την Amneris, που είναι επίσης ερωτευμένη με τον ίδιο και υπόσχεται εκδίκηση, οι δύο ντίβες τραγούδησαν με θεατρικό οίστρο συνδυάζοντας άψογα την τέχνη τους και τις πλούσιες σε ηχοχρώματα φωνές τους.
Το τρίο, Tace la notte! Immersa nel sonno, της τρίτης σκηνής από την πρώτη πράξη της όπερας Il Trovatore, βρήκε τους Πλατανιά, Eyvazov και Netrebko, σε εκπληκτική φόρμα: υπήρξε διάθεση εμβάθυνσης στο ποιητικό κείμενο και δόθηκε προσοχή στην ερμηνεία των θεσπέσιων μελωδικών γραμμών. Αυτήν ακριβώς την -για τα σημερινά τουλάχιστον δεδομένα- ιδανική διεθνή διανομή θα ήταν ευχής έργο να μπορούσαμε κάποια στιγμή μελλοντικά να απολαύσουμε στο Ηρώδειο ή στη νέα έδρα της ΕΛΣ (Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος), σε ένα πλήρες ανέβασμα της εν λόγω κοσμαγάπητης όπερας ή κάποιας άλλης από εκείνες τις οποίες έχουν οι καλλιτέχνες στο σταθερό τους ρεπερτόριο. Αλήθεια, τι εμπειρία που θα ήταν αυτή!
Εκτός προγράμματος, οι καλλιτέχνες μάς χάρισαν το κουαρτέτο, Bella figlia dell’amore, από την τρίτη πράξη της όπερας Rigoletto, όπως και το Brindisi (Libiamo), από την πρώτη πράξη της όπερας La Traviata, αμφότερα ερμηνευμένα με έξοχο γούστο και ευαισθησία.
Ένα λαμπερό Gala αστέρων της όπερας, που τραγούδησαν με μεγάλες φωνές, μουσικότητα και brio. Όλες οι κάμερες και τα μικρόφωνα ήταν ενεργοποιημένα για να το απαθανατίσουν. Λέτε να δούμε να κυκλοφορεί σε Blu-ray αυτό το All Star Verdi Gala; Μακάρι!
