Ορισμένες εκδηλώσεις αποτελούν εκ προοιμίου ιστορικά ορόσημα, σημεία αναφοράς. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η χθεσινή (25 Φεβρουαρίου 2022) τιμητική εκδήλωση – συναυλία, που πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Συναυλιών του Ωδείου Φ. Νάκας (Ιπποκράτους 41) για τα 40χρονα από τη δημιουργία και συνεχή δράση του Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου (Α.Ε.Μ.Θ.Τ.).
Προλόγισαν: ο Ιάκωβος Κονιτόπουλος, συνθέτης, Γενικός Γραμματέα της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, ο Δρ. Αθανάσιος Τρικούπης, μουσικολόγος, συνθέτης, αρχιμουσικός και Πανεπιστημιακός Καθηγητής, και ο ίδιος ο δημιουργός και διαχειριστής του αρχείου, Θωμάς Ταμβάκος, μουσικογράφος, κριτικός, ερευνητής, συγγραφέας, ιδρυτής και κάτοχος του Α.Ε.Μ.Θ.Τ.
Ερμήνευσαν με εκπληκτική ακρίβεια, δεξιοτεχνία, μεστή εκφραστικότητα, ακόμη και με καταιγιστικά σύγχρονη προσέγγιση, εμβληματικοί σολίστες-ορόσημα της ελληνικής μουσικής (με σειρά εμφάνισης): Αγγέλικα Παπανικολάου, Έφη Αγραφιώτη, Ντιάνα Βρανούση, Κωνσταντίνος Δεστούνης, Ναταλία Μιχαηλίδου, Βίκυ Στυλιανού, ενώ συμμετείχε και ο δεξιοτέχνης συνθέτης Απόστολος Ντάρλας, ο καταξιωμένος στο ελληνικό λιντ Χρήστος Μαρίνος και το διακεκριμένο κουαρτέτο εγχόρδων “L’ anima”.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε μία επισκόπηση της ελληνικής πιανιστικής φιλολογίας από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα, με πολλά από τα έργα να ερμηνεύονται σε πρώτη παγκόσμια ή πανελλήνια εκτέλεση:
- Θεοδοσία Παπαρά ή Παπαρόνα (Λβόβ, Πολωνία, 1797 – 1873): Grande mazure – poétique à la Chopin για πιάνο, έργο 26 (1864), από την Αγγέλικα Παπανικολάου,
- Εμμανουήλ Υψηλάντης (Παρίσι, Γαλλία, 1877 – Βιέννη, Αυστρία, 1950): Im Wiener Wald (Στο δάσος της Βιέννης) για πιάνο, έργο 5 (1910) και Βιβιέν Λαμπελέτ (Λονδίνο, Η.Β., 1903 – Σάσσεξ, Η.Β., 1963): Spanish Intermezzo (στη μνήμη ενός ταυρομάχου) για πιάνο (π. 1926), από την Έφη Αγραφιώτη,
- Μαριώ-Φωσκαρίνα Δαμασκηνού (Παρίσι, 1850 – 1921): Feuillets d’ Album για πιάνο, έργο 20 (Φύλλα Λευκώματος, 1877), Gavotte για πιάνο, έργο 19 και Καμίγ Σταματύ (Ρώμη, Ιταλία, 1811 – Παρίσι, 1870): Esquisses για πιάνο, έργο 17 (π.1853)-Pensée douce (Γλυκειά σκέψη) (αρ. 3), από τη Ντιάνα Βρανούση,
- Απόστολος Ντάρλας (γεν. Αθήνα, 1972): Πολύγραμμο ΙΧ για κουαρτέτο εγχόρδων, έργο 230 (2021, αφιερωμένο στον Θωμά Ταμβάκο), από το κουαρτέτο εγχόρδων L’ Anima,
- Γκρατσιέλα Παρασκευαΐδη (Μπουένος Άϊρες, Αργεντινή, 1940 – Μοντεβίδεο, Ουρουγουάη, 2017): en abril (Τον Απρίλιο) για πιάνο (1996), από τον Απόστολο Ντάρλα.
Οφείλει να υπογραμμιστεί η διάχυτη συγκίνηση τόσο των συντελεστών της μνημειώδους εκδήλωσης, όσο και του κοινού. Η αίσθηση της ψυχής τε και σώματι σύμπλευσης στην προσθήκη πολιτιστικού κεφαλαίου και όχι απλά στην αναβίωσή του, βρισκόταν σε ευθεία διασύνδεση με τη μακραίωνη ιστορία του ελληνικού πολιτισμού. Επιπροσθέτως, η χθεσινή εκδήλωση διέγραψε μια κοιτίδα αυξανόμενης συμμετοχικότητας, ελπιδοφόρα για τη διάπλαση μιας μελλοντικά μεγαλύτερης κοινότητας διασποράς της έντεχνης ελληνικής δημιουργίας. Στη διαμόρφωση αυτή, το ΑΕΜΘΤ έχει οπωσδήποτε κομβικό ρόλο, κρίσιμη ωστόσο είναι η συμμετοχή όλων, ερμηνευτών, μουσικολόγων, ερευνητών, μελετητών, εκπαιδευτικών, φορέων και ιδρυμάτων, καθώς και των ακροατηρίων στην αξιοποίηση του ανεκτίμητου και άγνωστου -εν πολλοίς- ελληνικού πολιτιστικού κεφαλαίου στον τομέα της έντεχνης μουσικής. Στόχος εδώ είναι τόσο η αποκατάσταση και αποσαφήνιση της ιστορικής αλήθειας, όσο –και κυρίως– η ισότιμη πρόσβαση στα αγαθά ενός σπουδαίου μουσικού πολιτισμού.
Ορισμένες εκδηλώσεις αποτελούν εκ προοιμίου ιστορικά ορόσημα, σημεία αναφοράς. Στις ευτυχείς περιπτώσεις, το γενόμενο επιβεβαιώνει το προσδοκώμενο.
Το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου (ΑΕΜΘΤ) ευχόμαστε να αποτελεί διαρκώς μία τέτοια περίπτωση.
Μαγδαληνή Καλοπανά, Δρ. Μουσικολόγος