Μπαλέτα Maurice Béjart στο Ηρώδειο

 

 

Στο Ηρώδειο, η ομάδα που ξεκίνησε ο ταλαντούχος Μωρίς Μπεζάρ, παρουσίασε νέες και παλαιότερες χορογραφίες του.

Ο Maurice Béjart (1927-2007) γεννημένος στη Μασσαλία, Γαλλία, γιος του φιλοσόφου Gaston Berger, γοητεύτηκε από νεαρή ηλικία και σπούδασε χορό με δασκάλους εξαιρετικούς χορευτές μπαλέτου και χορογράφους (μεταξύ των οποίων και ο Roland Petit (1948) κι από το 1954 άρχισε να ιδρύει χορευτικά σύνολα, μέχρι που το 1987 μετακόμισε στη Λωζάνη και εκεί δημιούργησε το σύνολο Béjart Ballet Lausanne με το οποίο έγινε παγκόσμια γνωστός. Την δεκαετία του ’50 ερχόμενος σε επαφή με τον Stravinsky σε ένα ταξίδι στην Σουηδία, ανακαλύπτει μία διέξοδο της χορευτικής έκφρασης (μοντέρνα κίνηση, σαν ρυθμική γυμναστική)  μέσω του εξπρεσιονισμού. Έτσι είναι από τους πρώτους που εισάγει στο κλασσικό μπαλέτο κάνοντας διαφορά από την κλασσική αντίληψη κι αυτό φανερώνεται στην πρώτη εμφάνιση της δουλειάς του με την «Συμφωνία για έναν μοναχικό άνθρωπο» (1955). Την νέα αυτή τάση ακολούθησαν πλέον και άλλοι χορογράφοι (West Side Story 1961). Από το 1973 άρχισε να επηρεάζει την χορογραφική του ματιά η ισλαμική μελωδία. Ξεκίνησε με ιρανική παραδοσιακή μουσική και ποίηση (υποστηρίχτηκε σ΄ αυτό το άνοιγμα από τον τότε Σάχη Farah Pahlavi) με εκδήλωση στην Περσέπολη κι αργότερα στην Ευρώπη. Τα κύρια έργα που φέρουν την σφραγίδα του είναι μία παραλλαγή του «Καρυοθραύστη» και το Bolero του Ravel (1960) χορογραφημένο για την διάσημη τότε Γιουγκοσλάβα μπαλαρίνα Duska Sifniοs. Τον ρόλο έχει χορέψει ακόμη κι η Maya Plisetskaya! και χορευτής άντρας, ο George Donn.

Η βραδιά του Ηρωδείου ξεκίνησε τιμής ένεκεν υποθέτουμε για την Ελλάδα, με χορογραφία σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη (7 ελληνικοί χοροί). Όμως η μουσική του Θεοδωράκη με ρυθμούς ενός ζεϊμπέκικου ή συρτάκι δύσκολα προσαρμόζεται στην αέρινη κίνηση ενός κλασικού χορευτή. Γι΄ αυτό ίσως και μεγάλο κομμάτι της χορογραφίας κατέγραψε κινήσεις ανάλογες λαϊκού χορού, που η εμπειρία του χορογράφου κατάφερε να τις «δέσει» με κλασική κίνηση μπαλέτου. Τα ευρήματα του  με κύκλο χορευτών που περικλείουν τον πρωτεύοντα ρόλο και τα παιχνίδια των φωτοσκιάσεων έκαναν την παράσταση ευχάριστη. Έλειπε όμως η δυνατότητα σε άλματα και πιρουέτες!

Στο β´ μέρος το συγκρότημα έδειξε τις σημερινές τάσεις του σε χορογραφία Gil Roman. Όσο το μπαλέτο πλησιάζει την ρυθμική γυμναστική τόσο και η μουσική συνοδεία ακολουθεί σε σκοπούς και ρυθμούς λιγότερο μελωδικούς και περισσότερο ρυθμικούς. Η παράσταση ξεκίνησε με μουσική μοντέρνα αραβική, πέρασε από όλα τα είδη, μπαρόκ, κλασική, ατονική, σκέτη φωνή-τραγούδι, για να καταλήξουν πάλι σε ρυθμούς Ανατολικοαραβικούς και μάλιστα με επαναληψιμότητα που θύμιζε “Βoléro” (που εξακολουθεί να είναι ή μεγάλη επιτυχία του συγκροτήματος). Η αναζήτησή φόρμας, φάνηκε κι από την ανάγκη ενίσχυσης της παρουσίασης με βίντεο προβολή επάνω σε ένα μετακινούμενο τοιχίο. Σκηνοθετικά  συνδυάστηκε με το όνειρο ενός χορευτή που κοιμόταν κι ονειρευόταν όλους τους άλλους (που χόρευαν γύρω του!) Μερικές εικόνες ήταν ιδιαίτερα ονειρικές (ιδίως όταν οι μπαλαρίνες φορούσαν εκπληκτικά αέρινα φορέματα κι η μουσική συνοδεία μιλούσε για έρωτα!) Το β’ μέρος έκλεισε όπως ξεκίνησε με μοντέρνους αραβοανατολίτικους ρυθμούς. Έλειψαν όμως πάλι τα άλματα και οι πιρουέτες που δίνουν άλλη διάσταση στο μπαλέτο.

Στο γ´ μέρος παρακολουθήσαμε μια άλλη εκδοχή του Βoléro. Το έργο αυτό του Ravel θεωρείτε από τα πλέον ερωτικά μουσικά κομμάτια στη μπαλετική δε έκδοση του Μπεζάρ με το τεράστιο κόκκινο τραπέζι και τα αγωνιώντα γύρω-γύρω αρσενικά να διεκδικούν το θηλυκό, που σαν αιλουροειδές τα προκαλεί, ακόμη πιο πολύ με το χορό του, κάνει το θέμα-θέαμα ακόμη πιο ερωτικό! Αλλά φεύ, στην προκείμενη παράσταση, το ερωτικό αντικείμενο του πόθου ντυμένο με φόρμα και παπούτσια γυμναστικής κάνοντας γυμναστική αντί για χορό και με κινήσεις που παρέπεμπαν στη θεά Κάλι (Ινδία) ουδόλως παρέπεμπε σε έρωτες και τέτοια! και η χορογραφία εξάλλου έχει χάσει το θηλυκό-ερωτικό της στοιχείο. Οι  χορευτές όμως υπήρξαν εξαιρετικοί (μαζί και τα αγόρια του εθνικού μπαλέτου) και καταχειροκροτήθηκαν από τον κόσμο που είχε κατακλείσει το Ηρώδειο.