Το Διεθνές Μουσικό Σωματείο Gina Bachauer, συνεπές στο όραμά του να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη της σπουδαίας Ελληνίδας δεξιοτέχνιδος του πιάνου Gina Bachauer, συνεχίζει –υπό το ανήσυχο καλλιτεχνικό πνεύμα του προέδρου της Κωνσταντίνου Π. Καράμπελα-Σγούρδα– να προωθεί το ταλέντο νέων μουσικών, μέσω φεστιβάλ, διαγωνισμών και γενικότερα ποικίλων δράσεων πανελλήνιας και διεθνούς εμβέλειας, με τις οποίες αναδεικνύεται και επιβραβεύεται τόσο η ευρύτερη καλλιτεχνική, όσο και η φιλανθρωπική-ανθρωποκεντρική, δράση του τόπου.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δράσεων διεξήχθη με επιτυχία στις 16/12 η τελετή απονομής των βραβείων «Gina Bachauer – Νικολάου Δούμπα», «Άθω Βασιλάκη» και «Γιώργου Λεωτσάκου» από το Διεθνές Μουσικό Σωματείο Gina Bachauer σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Αναβάθμισης Ιστορικού και Εμπορικού Κέντρου της Αθήνας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην (κυριολεκτικά γεμάτη) αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος» της Μουσικής Βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Την τελετή άνοιξε ο Κωνσταντίνος Π. Καράμπελας-Σγούρδας (πρόεδρος του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου Gina Bachauer),[1] ο οποίος αρχικά αναφέρθηκε στη δράση του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου Gina Bachauer, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στον ελλαδικό χώρο (στον οποίο έχει εστιαστεί τα τελευταία χρόνια) και εξέφρασε την ικανοποίησή του για την επιτυχημένη συνεργασία του Σωματείου με τον Σύνδεσμο Αναβάθμισης Ιστορικού και Εμπορικού Κέντρου της Αθήνας.
Ακολούθησε η απονομή των βραβείων, τα οποία καλύπτουν ένα φάσμα σαφώς πολύ ευρύτερο από αυτό της μουσικής τέχνης. Η έναρξη έγινε με το βραβείο «Γιώργου Λεωτσάκου», το οποίο θεσπίστηκε για πρώτη φορά εφέτος από το Μουσικό Σωματείο Gina Bachauer σε συνεργασία με το Σωματείο Ελλήνων Κριτικών Μουσικής, Θεάτρου και Χορού, στη μνήμη του πρόσφατα εκλιπόντος σπουδαίου Έλληνα μουσικολόγου και μουσικοκριτικού Γιώργου Λεωτσάκου (1935-2024), ο οποίος υπήρξε στενά συνδεδεμένος με τα δύο σωματεία. Το βραβείο δόθηκε στον αρχιμουσικό Βύρωνα Φιδετζή, τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών και τον βιολίστα Αντώνη Μανιά για την άρτια εκτέλεση του Κοντσέρτου για βιόλα του Δημήτρη Δραγατάκη σε συναυλία που δόθηκε στις 15 Οκτωβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το βραβείο απένειμε η Μαρίνα Λεωτσάκου (σύζυγος του εκλιπόντος σπουδαίου μουσικολόγου). Ο συνιδρυτής και πρόεδρος της ορχήστρας, ακαδημαϊκός Νικόλαος Μαλιάρας δεν κατάφερε να παρευρεθεί για την παραλαβή, λόγω προγραμματισμένης συναυλίας της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών την ίδια ώρα. Το βραβείο παρέλαβαν και για λογαριασμό του οι δύο άλλοι βραβευθέντες.
Ακολούθησε η απονομή των βραβείων «Gina Bachauer – Νικόλαου Δούμπα». Στην κατηγορία «Πολιτιστικής Προσφοράς» διακρίθηκε η Εταιρεία Φίλων Παναγιώτη Κανελλόπουλου και ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας Σταμάτης Μηλίγγος για την ανάδειξη μεταξύ άλλων του ευρωπαϊκών προδιαγραφών συγγραφικού έργου του ακαδημαϊκού, πολιτικού και φιλόμουσου Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος μάλιστα είχε συμβάλλει καθοριστικά στην ίδρυση του ίδιου του Σωματείου Gina Bachauer. Την απονομή κλήθηκε να πραγματοποιήσει ο Νίκος Διονυσόπουλος, επίλεκτο μέλος του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών Μουσικής, Θεάτρου και Χορού. Στην κατηγορία «Κοινωνικής Προσφοράς» διακρίθηκε η Ομάδα Εθελοντισμού «Στήριξη», η οποία από το 2011 και έπειτα έχει παρουσιάσει σημαντικό φιλανθρωπικό έργο. Το βραβείο παρέδωσε ο ακαδημαϊκός της ιατρικής επιστήμης Ιωάννης Βλάχος. Στην κατηγορία «Υγείας και Περιβάλλοντος» βραβείο απονεμήθηκε στην Καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Παθολογικής Ανατομίας Πολυξένη Νικολοπούλου – Σταμάτη για τη μεγάλη της συμβολή στην έρευνα και ακαδημαϊκή εκπαίδευση σχετικά με τις επιπτώσεις του περιβάλλοντος στην υγεία του ανθρώπου. Η τιμώμενη δεν κατάφερε να παραστεί, λόγω ασθένειας. Ωστόσο, απηύθυνε ευχαριστήριο λόγο, μέσω γραπτού κειμένου, το οποίο αναγνώστηκε από την Άννα Λιάτσου της Ομάδα Εθελοντισμού «Στήριξη» και με το οποίο αφιέρωσε το βραβείο της στην αείμνηστη τ. καθηγήτρια και πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Νίκη Αγνάντη, η οποία στήριξε την προσπάθειά της να εισάγει τον τομέα της Περιβαλλοντικής Παθολογοανατομίας στον χώρο της ιατρικής. Το βραβείο κλήθηκε να παραλάβει για λογαριασμό της η Μαρία Δημοπούλου (Αιματολόγος, Συντ. Διευθύντρια στη Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας του ΓΝΑ ΛΑΪΚΟ). Στην κατηγορία «Δισκογραφίας» διακρίθηκε η πιανίστα Μαρία Στρατηγού, για την ηχογράφηση των πιανιστικών απάντων της Louise Farrenc (1804-1875), σημαντικής ερμηνεύτριας πιάνου και συνθέτριας. Καθώς η τιμώμενη (παρευρισκόμενη στο εξωτερικό) δεν κατάφερε να παραστεί στην εκδήλωση της απονομής, αναγνώστηκε από τον πρόεδρο του Σωματείου Καράμπελα-Σγούρδα ένας ευχαριστήριος λόγος που απηύθυνε η ίδια και το βραβείο παρέλαβε το Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου. Στις κατηγορίες «Νέου Σολίστ» και «Μουσικού Εκπαιδευτικού της Χρονιάς» τα βραβεία απονεμήθηκαν στον κιθαρίστα Βασίλη Δίγκο για τις ποιοτικές ερμηνείες του και τις μεθοδολογικές εφαρμογές του στον χώρο της μουσικής εκπαίδευσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των βραβείων Gina Bachauer, διακρίθηκε ο ίδιος καλλιτέχνης σε δύο κατηγορίες. Τα βραβεία απένειμε ο Κωνσταντίνος Π. Καράμπελας-Σγούρδας.
Τέλος, απονεμήθηκε το βραβείο «Άθω Βασιλάκη», το οποίο επίσης θεσπίστηκε για πρώτη φορά εφέτος από το Διεθνές Μουσικό Σωματείο Gina Bachauer, στη μνήμη του Κερκυραίου διεθνούς εμβέλειας πιανίστα Άθω Βασιλάκη (1897-1971), με τον οποίο έχει ασχοληθεί εκτενώς και μελετήσει και ο ίδιος ο πρόεδρος του Σωματείου Κωνσταντίνος Π. Καράμπελας-Σγούρδας. Το βραβείο δόθηκε στον συγγραφέα και ερευνητή Στέλιο Γραμμένο τόσο για τη συμβολή του στην ανάδειξη του έργου του Άθω Βασιλάκη, όσο και για τη γενικότερη συμβολή του στην κερκυραϊκή λαογραφική χαρτογράφηση. Αρχικά, κλήθηκε ο Αντώνης Βασιλάκης να προλογίσει τον τιμώμενο και στη συνέχεια ο επίσης Κερκυραίος νέος πιανίστας Σωτήρης Λουίζος να κάνει την απονομή του βραβείου στον Στέλιο Γραμμένο. Το βραβείο απονεμήθηκε επίσης στο Ωδείον Κερκύρας (το οποίο είναι το δεύτερο εν ενεργεία παλαιότερο ωδείο στον ελληνικό χώρο και με το οποίο είχε στενή επαφή ο Άθως Βασιλάκης) και στον καλλιτεχνικό του διευθυντή, αρχιμουσικό Κίμωνα Χυτήρη για το μακρόχρονο και υψηλό πολιτιστικό τους έργο. Ο πρόεδρος του Ωδείου Κερκύρας Νικόλαος Βαρδής σε λόγο που απηύθυνε δεσμεύτηκε να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να αναγνωριστεί το σημαντικό έργο του Άθω Βασιλάκη στον τόπο του. Ο Κίμωνας Χυτήρης, στη διάρκεια της σύντομης ομιλίας του, αφιέρωσε το βραβείο στον Γεώργιο Χυτήρη και στον Αναστάσιο Καζιάνη (τον προηγούμενο πρόεδρο και καλλιτεχνικό διευθυντή του Ωδείου αντίστοιχα), οι οποίοι επί σειρά ετών έθεταν τις βάσεις για να παραδώσουν στους μεταγενέστερους ένα Ωδείο υψηλών προδιαγραφών.
Μετά την απονομή των βραβείων ακολούθησε συναυλία «Νέων βραβευμένων σολίστ και συνόλων». Πρόκειται για μία από τις πολλές τέτοιου τύπου συναυλίες που διοργανώνει το Σωματείο τακτικά, προκειμένου να δοθεί βήμα σε ταλαντούχους ερμηνευτές και σε νέους καλλιτέχνες, υλοποιώντας στην ουσία με κάθε ευκαιρία τους στόχους που το ίδιο έχει θέσει. Η συγκεκριμένη συναυλία ήταν αφιερωμένη στον Άθω Βασιλάκη, βραβείο στο όνομα του οποίου θεσπίστηκε (όπως αναφέρθηκε και παραπάνω) μόλις εφέτος από το Σωματείο. Πολύ θετική εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι, με την μέριμνα του προέδρου του Σωματείου Καράμπελα-Σγούρδα, στην συναυλία συμπεριλήφθηκαν έργα του Chopin, τα οποία, όπως πληροφόρησε ο πρόεδρος το κοινό, ανήκαν στο σταθερό ρεπερτόριο του Βασιλάκη. Την έναρξη του προγράμματος σηματοδότησε συμβολικά ένα μουσικό έργο με αναφορά στον αρχαιοελληνικό μουσικό πολιτισμό: το Syrinx, L. 129, του Claude Debussy, το οποίο αναφέρεται στον πολυκάλαμο αυλό (γνωστός και με το όνομα “σύριγγα του Πάνα”). Ερμήνευσε ο φλαουτίστας Cem Birder, ο οποίος έλαβε μέρος στη συναυλία τιμητικά. Ακολούθησε κλασικό μπαλέτο από την ομάδα της Σχολής χορού Φωτεινής Παυλοπούλου, υπό μουσική του Piotr Ilyich Tchaikovsky (ηχογράφηση) σε χορογραφία της Φωτεινής Παυλοπούλου. Συμμετείχαν οι: Αμαλία Κόντη, Βάλια Κωστοπούλου, Δέσποινα Λιβιεράτου, Βασιλική Λεντούδη, Εμμανουέλα Μαστορακάκη, Λαμπρινή Ξυδώνα.
Η συναυλία συνεχίστηκε με τη συμμετοχή νέων και ανερχόμενων σολίστ μουσικής. Ο Ίων Ζαφειρόπουλος ερμήνευσε στο πιάνο τα Πρελούδιο αρ. 4, σε Ρε-μείζονα και αρ. 5, σε σολ-ελάσσονα από τα Δέκα Πρελούδια, για πιάνο, opus 23, του Sergei Rachmaninoff. Η Antonina Zhurak ερμήνευσε στο πιάνο το Jeux d’eau του Maurice Ravel. Στη συνέχεια, το ακροατήριο είχε την ευκαιρία να γνωρίσει το έργο Dawnlight του Βασίλη Δίγκου (ο οποίος προ ολίγου είχε λάβει διπλό βραβείο), ερμηνευμένο μάλιστα από τον ίδιο. Αμέσως μετά, ο Αλέξανδρος Ζαχαριάκης χάρισε στο κοινό τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με την Κριτική Γιορτή, ένα έργο για πιάνο, το οποίο σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί ότι χαίρει και μεγάλου μουσικολογικού και γενικότερα εθνικού ενδιαφέροντος, δεδομένου του γεγονότος ότι πρόκειται για σύνθεση με ελληνικά εθνικά στοιχεία του διεθνώς αναγνωρισμένου Έλληνα μαέστρου Δημήτρη Μητρόπουλου, του οποίου τα έργα βρήκαν νέα απήχηση στον ακαδημαϊκό (και όχι μόνο) κόσμο στα τέλη του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα. Ακολούθησε ο Γεώργιος Brahma, ο οποίος ερμήνευσε στο πιάνο το πρώτο μέρος (Ondine) από το έργο Gaspard de la nuit του Maurice Ravel. Στη συνέχεια ακούστηκαν τρία έργα του Frédéric Chopin: η Ευαγγελία Χέλμη ερμήνευσε το Scherzo αρ. 2, σε σι-ύφεση-ελάσσονα, opus 31· ο ανερχόμενος σολίστ Σωτήρης Λουίζος ερμήνευσε την πλέον ευρύτατα γνωστή και αγαπημένη Μπαλάντα αρ. 1, σε σολ-ελάσσονα, opus 23· και ο Γιώργος Δαρμής ερμήνευσε την Μπαλάντα αρ. 2, σε Φα-μείζονα, opus 38. Το σολιστικό μέρος της συναυλίας έκλεισε ο Μάριος Βουρλιωτάκης, ο οποίος ερμήνευσε το έργο Toccata, σε ρε-ελάσσονα, opus 11, του Sergei Prokofiev.
Το πρόγραμμα συνέχισαν τα μουσικά σύνολα. Αρχικά εμφανίστηκε το σύνολο Santa Barbara Guitar Orchestra, του Δημοτικού Ωδείου Αγίας Βαρβάρας, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Παπαρίζου, ο οποίος λειτούργησε και κατά κάποιον τρόπο ως εξάρχων (Konzertmeister). Η κιθαριστική ορχήστρα ερμήνευσε κυρίως κομμάτια από κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές ή κομμάτια που έστω έχουν χρησιμοποιηθεί χαρακτηριστικά σε αυτές. Ακολούθησε η Χορωδία Πολιτιστικού Συλλόγου «Ειρήνη», υπό τη διεύθυνση της Ειρήνης Δαρμή και το Φωνητικό Σύνολο «Πελειάδες», υπό τη διεύθυνση της Σταματίας Χωρεψιμά, οι οποίες έκλεισαν τη βραδιά με χριστουγεννιάτικο και θρησκευτικό ρεπερτόριο.
Βαίνοντας προς ένα τελικό συμπέρασμα, οι συμμετέχοντες της συναυλίας, ανεξαρτήτως ηλικίας και επιπέδου καλλιτεχνικών ικανοτήτων/ δεξιοτήτων, φαινόταν ότι προσπαθούσαν με αγωνία και ειλικρίνεια να παρουσιάσουν αυτό που ο καθένας είχε να πει: είτε αυτό ήταν η προσπάθεια ανάδειξης και δικαίωσης του αποτελέσματος μίας μακράς πορείας σπουδών και κόπων, είτε αυτό ήταν η ανάγκη προβολής και στήριξης ενός εκπαιδευτικού ή γενικότερα ανθρωποκεντρικού εγχειρήματος, είτε αυτό ήταν η πηγαία ανάγκη της φύσης του ανθρώπου να εκφραστεί και να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του με κάθε δυνατή μορφή και κώδικα. Ήταν πραγματικά συγκινητικό το άγχος και η πάλη του καθενός να αρέσει στο κοινό του και να καταφέρει να αγγίξει κάποιο ή κάποια από τα μέλη του. Οι νεαροί σπουδαστές και οι ανερχόμενοι ή ήδη καταξιωμένοι καλλιτέχνες πάσκιζαν να κάνουν πασιφανή την τέχνη τους, διεκδικώντας θαρραλέα ένα “κομμάτι” από την καλλιτεχνική ζωή του τόπου τους και φτάνοντας στο σημείο να δίνουν και οι ίδιοι ένα “κομμάτι” του εαυτού τους ως αντίκρισμα σε αυτήν την προσπάθεια.
Ωστόσο ήταν ενθαρρυντικό και από την οπτική των οργανωτών και του κοινού να έρθουν σε επαφή με τόσους συμπολίτες τους (μικρούς και μεγάλους), που έχουν κάτι παραπάνω να προσθέσουν στην πολιτιστική κληρονομιά· και που πολλοί από αυτούς καταφέρνουν όχι μόνο να εκφραστούν, μέσω αυτής, αλλά και να εκπέμψουν (δεξιοτεχνικά και εκφραστικά) προμηνύματα μίας επαγγελματικά επιτυχημένης σταδιοδρομίας που επιφυλάσσεται για αυτούς ως το “καλλιτεχνικό μέλλον” της Ελλάδας, αν επιμείνουν στο όραμά τους. Ενθαρρυντικό όμως είναι και το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμα σωματεία –και οι κατάλληλοι άνθρωποι μέσα σε αυτά– που μεριμνούν για την τακτική συνεύρεση και συνδιαλλαγή νέων και ανερχόμενων καλλιτεχνών σε πιο ελαστικά πλαίσια συναυλιών –δηλαδή, και εκτός των πλαισίων καλλιτεχνικών διαγωνισμών, οι οποίοι εξ ορισμού απαιτούν μία πιο συντηρητική μορφή προγραμμάτων και έκφρασης, προκειμένου να υπάρξει κάποιο σημείο αναφοράς για υιοθέτηση αντικειμενικών κριτηρίων–, τα οποία τους επιτρέπουν να πειραματιστούν με ό,τι οι ίδιοι πιστεύουν ότι είναι καλύτερο για να αγγίξουν το κοινό τους και να αλληλοεπιδράσουν μεταξύ τους με διαλλακτικότητα. Σίγουρα δεν πρέπει να παραληφθεί η μνεία στην εκπαιδευτική και ανθρωποκεντρική σημασία της στήριξης και προβολής μουσικών συνόλων μικτής ικανότητας και συμπερίληψης, όπως αυτών που παρουσιάστηκαν στο τελευταίο μέρος της συναυλίας, στα οποία ο καθένας συνέδραμε με αυτό που μπορούσε ανάλογα με το επίπεδο της μουσικής του εκπαίδευσης και δεξιότητας, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν και τις ιδιαιτερότητες του καθενός. Για αυτόν τον λόγο –υπό το πρίσμα αυτής της συμπεριληπτικής ατμόσφαιρας αλληλοϋποστήριξης που κυριαρχούσε στα τελευταία σύνολα της συναυλίας– το χριστουγεννιάτικο πρόγραμμα που αυτά επέλεξαν (εμποτισμένο με το βαθύτερο νόημα της συγκεκριμένης θρησκευτικής εορτής) ηχούσε με διπλή σημασία. Έτσι, μέσα από τον θεσμό αυτών των βραβείων και μέσα από αυτή τη συναυλία λίγο πριν τα Χριστούγεννα, το Διεθνές Μουσικό Σωματείο Gina Bachauer έδωσε την πιο “ηχηρή” ευχή και μήνυμα που μπορούσε για την εορταστική περίοδο.
[1] O Κωνσταντίνος Π. Καράμπελας-Σγούρδας διατελεί επίσης και ως πρόεδρος στο Διεθνές Μουσικό Σωματείο C.V. Alkan – P.J.G. Zimmerman και στο Σωματείο Ελλήνων Κριτικών Μουσικής, Θεάτρου και Χορού, αλλά και ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου C.V. Alkan – P.J.G. Zimmerman και του Πανελλήνιου Μουσικού Διαγωνισμού Μαρίας Χαιρογιώργου-Σιγάρα.
