Στο Royal Albert Hall, για τελευταία φορά κατά την πρόσφατη επίσκεψή μας στο Λονδίνο, και πάντα στο πλαίσιο των θερινών συναυλιών του BBC Proms, παρακολουθήσαμε ημισκηνοθετημένο ανέβασμα της τρίπρακτης όπερας The Wreckers (ελλ. Οι Δολιοφθορείς), της μεγάλης Βρετανίδας μουσουργού Dame Ethel Smyth (1858-1944, αναφέρουμε ότι το όνομά της, στη γλώσσα μας, προφέρεται, Σμάϊθ κι όχι Σμίθ, όπως έχουμε ακούσει να προφέρεται στο ραδιόφωνο). Η Smyth υπήρξε εκρηκτική σουφραζέτα αναπτύσσοντας σημαντική κοινωνική και πολιτική δράση υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Η όπερά της, σε γαλλικό λιμπρέτο του φίλου της, Henry Bennet Brewster, άρχισε να γράφεται το 1902 και αποτελεί κορωνίδα των δημιουργιών της. Η πρώτη παγκόσμια παρουσίαση του έργου δόθηκε, μετά από πολλές δικές της προσπάθειες, στις 11/11/1906, στο Neues Theater της Λειψίας, πόλη στην οποία είχε σπουδάσει έχοντας την ευκαιρία να συναντήσει επιφανείς συνθέτες και ερμηνευτές (λ.χ. Carl Reinecke, με τον οποίον μελέτησε, Johannes Brahms, Clara Schumann, Edvard Grieg και Piotr Ilyich Tchaikovsky). Για το ανέβασμα στη Λειψία, το λιμπρέτο χρειάστηκε να μεταφραστεί στη γερμανική γλώσσα, ενώ, μερικά χρόνια αργότερα (1909), όταν ο Sir Thomas Beecham διηύθυνε την όπερα στην Αγγλία (Her Majesty’s Theatre), χρειάστηκε να μεταφραστεί εκ νέου, στην αγγλική γλώσσα.
Η όπερα, κατά την πρόσφατη παρουσίαση που παρακολουθήσαμε, δόθηκε στην αρχική της μορφή και στη γαλλική γλώσσα, με αποκατεστημένο το μουσικό κείμενο (επιμέλεια έκδοσης, Martyn Bennett) και σε σύμπραξη με το Φεστιβάλ του Glyndebourne, όπου είχε πρόσφατα ανεβεί (21/5-24/6, σε πλήρως σκηνοθετημένη μορφή).
Εισερχόμενοι στην αίθουσα έφθαναν στα αυτά μας ήχοι δυνατού αέρα, καταιγίδας και μανιασμένων κυμάτων, μεταφέροντας μας, πριν ακόμη αρχίσει η μουσική, στο μικρό παραθαλάσσιο χωριό της Κορνουάλης, όπου οι κάτοικοι, μολονότι «θεοσεβείς» κι υπό τη εποπτεία ενός ιεροκήρυκα (του Pascoe), προκειμένου να επιβιώσουν, παραπλανούσαν τα περαστικά πλοία, τα έριχναν στα βράχια, τα λεηλατούσαν και σκότωναν τους επιβαίνοντες. Ωστόσο, όπως θα δούμε παρακάτω, πάντα υπάρχουν οι καλοί Σαμαρείτες, που προσπαθούν για το κοινό καλό.
Έχοντας καταλάβει τη σκηνή η εκπληκτική London Philharmonic Orchestra (LPO), που διατηρεί στενή σχέση με το Φεστιβάλ του Glyndebourne, κι έχοντας ανεβεί στο podium ο διάσημος Βρετανός αρχιμουσικός (ιταλικής καταγωγής) Robert Ticciati, ακούστηκε ένας ισχυρός ήχος βροντής κι αμέσως άρχισε η εισαγωγή, με πολύ θεατρικό τρόπο. Στη συνέχεια, γίναμε μάρτυρες ενός εξαιρετικού ανεβάσματος αυτής της συναρπαστικής όπερας κατά το οποίο οι τραγουδιστές φορούσαν τα διαχρονικού ή σύγχρονου ύφους κοστούμια της παραγωγής του Glyndebourne.
Ο δυναμικός Ticciati επικεφαλής μίας άψογα σχηματισμένης ομάδας μονωδών, της καλοδεμένης Χορωδίας του Φεστιβάλ του Glyndebourne (η χορωδία κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εν λόγω όπερα), και βεβαίως, της LPO, που χάρισε τον λεπτοδουλεμένο και γεμάτο ζωή ήχο της, φρόντισε για μία φορτισμένη και στη λεπτομέρεια φροντισμένη ανάγνωση. Η δραματική έμπνευση της Smyth, όπως και την πλούσια μεταβαγκνερικού ύψους ενορχήστρωσή της, υπηρετήθηκαν με τον αρτιότερο τρόπο.
Στον ρόλο του Pascoe, o μπασοβαρύτονος Philip Horst χάρισε εκφραστική δύναμη και κύρος. Στον ρόλο της Thirza, γυναίκας στου Pascoe, η μεσόφωνος Karis Tucker, έπλασε μια συγκινητική ηρωίδα που αρνούμενη αυτή την φονική μέθοδο επιβίωσης προσπαθεί να σώσει τα πλοία που περνούν. Ο τενόρος Rodrigo Porras Garulo έπλασε έναν ηρωικό Mark, που βοηθάει την αγαπημένη του Thirza στο έργο της (οι δύο είναι εραστές), τοποθετώντας φάρους στα σωστά σημεία της ακτής. Η υψίφωνος Lauren Fagan επωμίσθηκε τον ρόλο της Avis, κόρης του φαροφύλακα, κτίζοντας έναν δυναμικό χαρακτήρα και προβάλλοντας εμφατικά τα συναισθήματά της για τον Mark. Ως Lawrence, φαροφύλακας και πατέρας της Avis, ο βαρύτονος James Rutherford ήταν εντυπωσιακός στο τραγούδι και στην υποκριτική του ικανότητα, ειδικά κατά την τρίτη πράξη, κατά την οποία δημιουργείται ένα αυτοσχέδιο δικαστήριο προκειμένου να δικαστεί αφενός το ζεύγος των κρυφών εραστών που ανατρέπει τα φονικά σχέδια των κατοίκων του χωριού, και αφετέρου ο Pascoe, που ανακαλύπτοντας το κρυφό ζευγάρι επί το έργον, βρέθηκε στον ίδιο χώρο, με αποτέλεσμα να δώσει την εντύπωση ότι κι εκείνος πρόδιδε τις δράσεις του χωριού. Η πολυπρόσωπη αυτή πράξη είναι ερμηνευτικά ιδιαίτερα εύφορη και συναισθηματικά φορτισμένη, δίνοντας την ευκαιρία τόσο στον Pascoe να συνηγορήσει υπέρ της γυναίκας του, όσο και της Avis, να υπερασπιστεί τον Mark, ματαίως όμως. Το τέλος της όπερας βρίσκει το ερωτευμένο, τραγικό και παράνομο ζευγάρι, καταδικασμένο και αλυσοδεμένο σε μία σπηλιά, όπου η παλίρροια σύντομα θα το θάψει κάτω από το νερό. Η Thirza προτιμάει να πεθάνει δίπλα στον Mark, παρά να μετανοήσει, όπως της ζητά ο Pascoe. Φανταζόμαστε –και ελπίζουμε!- ότι η εν λόγω παραγωγή θα κυκλοφορήσει μελλοντικά σε Blu-ray και CDs, δίνοντας την ευκαιρία στο διεθνές κοινό να εκτιμήσει μία νέα άποψη αυτού του σπάνια παρουσιαζόμενου αριστούργηματος και μάλιστα, στην αρχική του μορφή.
Τις πρόσφατες θερινές μας ακροάσεις στο Λονδίνο σφράγισε το ρεσιτάλ του νεαρού Αμερικανοκινέζου πιανίστα Eric Lu, το οποίο παρακολουθήσαμε στις 26/7, στο Wigmore Hall. Θυμίζουμε ότι ο Lu είχε θριαμβεύσει το 2018, κατά τον 18ο Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου του Leeds (Leeds International Piano Competition, έκτοτε κερδίζοντας φήμη και πάμπολλες εμφανίσεις ανά τον κόσμο.
Γίναμε μάρτυρες του ιδιαίτερου ταλέντου του, της ευθύβολης μουσικής του σκέψης, του πλούσιου σε ποιότητες ήχου του, της υποδειγματικής του δακτυλικής ευχέρειας και της εύπλαστης άρθρωσής του. Πιο συγκεκριμένα, η αισθαντικότητα του παιξίματός του συνδυασμένη με φαντασία ήρθε στην επιφάνεια κατά την ερμηνεία των έργων του Robert Schumann, Arabeske Op. 18 και Waldszenen Op. 82. Επιπλέον, κατά το δεύτερο έργο, το περιγραφικό ύφος των κομματιών, που συναπαρτίζουν τον κύκλο, αναδείχθηκε με αμεσότητα και ευστοχία. Το πρώτο μέρος του ρεσιτάλ έκλεισε με το έργο Θέμα και Παραλλαγές, Op. 18b (πρόκειται για διασκευή του αργού δεύτερου μέρους, Andante, ma moderato, του Σεξτέτου Εγχόρδων αρ. 1, Op. 18), του Johannes Brahms˙ ο Lu ερεύνησε τις μεταμορφώσεις του θέματος με μεγάλη προσοχή στην ανάδειξη της σκοτεινής ατμόσφαιρας που επικρατεί (δεσπόζει η ρε ελάσσονα). Επιπλέον, στο έργο αυτό, φρόντισε για την υπογράμμιση της ενδιαφέρουσας αρμονίας και της ρυθμικής ανάπτυξης.
Στην αρχή του δεύτερου μέρους, ερμήνευσε με σκέψη και ορμή την Toccata, BWV911, του Johann Sebastian Bach. Το επίσημο πρόγραμμα του ρεσιτάλ σφραγίστηκε με μία δυναμική και γεμάτη δραματική ευαισθησία (ειδικά κατά το δεύτερο μέρος, Marche funèbre) ανάγνωση της Σονάτας αρ. 2, Op. 35, του Frédéric Chopin, την οποία έπαιξε στη θέση της Σονάτας αρ. 3, Op. 58, του ίδιου συνθέτη, που είχε αρχικά ανακοινωθεί. Η επιλογή των ταχυτήτων και η προσεγμένη εφαρμογή του rubato υπηρετούσαν πάντα τα νοήματα της παρτιτούρας και τη ροή της μουσικής. Εκτός προγράμματος, μας αποχαιρέτησε, με το ουράνιο αργό μέρος, Andante cantabile con espressione, από τη Σονάτα αρ. 8, KV310/300d, του Wolfgang Amadeus Mozart, υιοθετώντας εκλέπτυνση, απέριττο λυρισμό και εσωστρεφή-στοχαστική διάθεση.
