Μολονότι ο πολύτιμος Άγγλος συνθέτης της λεγόμενης εποχής μπαρόκ Henry Purcell (1659-1695) έφυγε πρόωρα από τη ζωή σε ηλικία τριάντα έξι ετών (περίπου στην ίδια ηλικία έφυγε σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, το 1791, ο θεϊκός ομότεχνός του Wolfgang Amadeus Mozart, 1756-1791), άφησε μεγάλο αριθμό έργων, σημαντικών σε ποιότητα.
Σε αυτά ανήκει η δημοφιλέστατη όπερά του με τίτλο Διδώ και Αινείας (Dido and Aeneas Ζ. 626): έξοχα λαξευμένο έργο, υποδειγματικής μουσικής και δραματικής σύλληψης, σχετικά μικρής χρονικής διάρκειας που δεν υπερβαίνει τη μία ώρα, ολοκληρωμένο κατά πάσα πιθανότητα το 1688 για να πρωτοπαρουσιαστεί, μάλλον το 1689, σε σχολείο θηλέων του Λονδίνου (Josias Priest’s Girls School, πολλές αμφιβολίες και ενστάσεις εξακολουθούν να διατυπώνονται σχετικά με την ορθότητα των παραπάνω ημερομηνιών). Πρόκειται για τη μοναδική όπερα που άφησε ο συνθέτης και ασφαλώς για μία κορυφαία σελίδα της αγγλικής φωνητικής παραγωγής του δεκάτου εβδόμου αιώνα.
Το καλογραμμένο libretto ανήκει στον Ιρλανδό ποιητή Nahum Tate (1652-1715) και είναι εμπνευσμένο από την Αινειάδα, επικό ποίημα του Ρωμαίου Βιργίλιου (70 π.Χ.-19 π.Χ.). Η πλοκή στρέφεται γύρω από τον έρωτα της βασίλισσας της Καρχηδόνας Διδούς για τον πρίγκιπα Αινεία. Μία ομάδα από κακόβουλες μάγισσες επιθυμούν τον αφανισμό της βασίλισσας. Ένα πνεύμα, σταλμένο από τις τελευταίες και μεταμορφωμένο σε Ερμή, αναγγέλλει στον Αινεία ότι ο Δίας τού ζητά να φύγει από την Καρχηδόνα προκειμένου να δημιουργήσει τη νέα Τροία. Έτσι, ο ήρωας, ακολουθώντας την διαταγή, αφήνει πίσω του τη Διδώ. Εκείνη τελικά πεθαίνει εγκαταλελειμμένη και απογοητευμένη.
Στο πλαίσιο του 5ου Μεσογειακού Φεστιβάλ Καλλιθέας παρακολουθήσαμε ανέβασμα της εν λόγω όπερας που δόθηκε σε έναν μεγάλο υπαίθριο χώρο των πρώην εγκαταστάσεων του ΙΚΑ επί της οδού Εσπερίδων. Ευθύς εξαρχής οφείλουμε να αναφέρουμε το αυτονόητο: ότι μέσα στη δύσκολη περίοδο που βιώνουμε εδώ και μήνες λόγω της φονικής πανδημίας, κάθε συναυλία ή παράσταση που πραγματοποιείται θα πρέπει να θεωρείται επίτευγμα.
Ένα σύνολο άξιων συντελεστών, με γνώση, προσπάθεια και μεράκι, έστησε το ανέβασμα της όπερας του Purcell, το οποίο παρακολουθήσαμε ανάμεσα σε πολλά άλλα μέλη του κοινού που είχαν καλύψει (κρατώντας τις προβλεπόμενες αποστάσεις) τον κάθε άλλο παρά μικρό χώρο, που κάποτε χρησίμευε ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων. Σχεδόν κάθε ανοιχτός χώρος που επιλέγεται για την παρουσίαση ενός ανάλογου μουσικού δρώμενου έχει τα προβλήματά του όσον αφορά στην ακουστική, ειδικά όταν βρίσκεται, όπως αυτός, σε ένα σημείο όπου ο θόρυβος των περαστικών οχημάτων και οι φωνές των παιδιών που παίζουν εκεί κοντά, ενοχλούν (η ατελής μικροφωνική ενίσχυση δεν βοηθούσε ιδιαίτερα). Ωστόσο, αυτών λεχθέντων, είχαμε την χαρά να εκτιμήσουμε μία παράσταση που είχε πολλά καλά να προσφέρει και σε αυτά θα εστιάσουμε.
Αξιοποιώντας τον χώρο, ο σκηνοθέτης Βασίλης Αναστασίου, που ανέλαβε επίσης τους φωτισμούς και τα σκηνικά, σε συνεργασία με τον Ledio Konxholli, που υπέγραφε τα κοστούμια, εμπνεόμενοι από την Arte Povera του γνωστού εικαστικού Γιάννη Κουνέλη, μετέθεσαν χρονικά και γεωγραφικά την πλοκή σε πλανήτη που πλήττεται από πανδημία (Covid-19 διευκρινίζει το δελτίο τύπου, που λάβαμε). Έδωσαν στο ανέβασμα τον γενικό τίτλο, Dido reloaded, D’n’A. Μια μεγάλη πολυθρόνα παρέπεμπε σε ένα σαλόνι το οποίο θα μπορούσε να ήταν καταφύγιο σε περίοδο lockdown. Εντυπωσιακές υπήρξαν οι βιοντεοπροβολές του Μπάμπη Σεβοζλίδη, που προβάλλονταν στα πλάγια μεγάλης πολυκατοικίας και παρουσίαζαν σε επανάληψη διάφορες εικόνες, δέντρα, αρχαϊκούς κίονες, σχήματα και όχι μόνο, που σταδιακά αλλοιώνονταν και εξαφανίζονταν με συμβολικό τρόπο.
Όσον αφορά στο μουσικό μέρος τώρα, ως Διδώ ακούσαμε και είδαμε τη διακεκριμένη κοντράλτο Μαρίτα Παπαρίζου, η οποία, αν δεν απατόμαστε, για τρίτη φορά στη σταδιοδρομία της αντιμετώπιζε τον ρόλο: με γεμάτη φωνή, εκφραστική ωριμότητα και υφολογική πιστότητα, απέδωσε τα μέρη της, φθάνοντας σε μια βαθειά συναισθηματική ερμηνεία του περίφημου αποχαιρετισμού (When I am laid in earth).
Στους υπόλοιπους ρόλους, μικρότερους ή μεγαλύτερους, ευχαρίστησαν με την προσοχή, τον επαγγελματισμό και το ενδιαφέρον τους στην ορθή απόδοση του μουσικού κειμένου που επέδειξαν οι Ρόζα Πουλημένου (Belinda), Διονύσης Τσαντίνης (Αινείας), Μαργαρίτα Συγγενιώτου (Αρχιμάγισσα), Αγάπη Παπαμήτσου (Δεύτερη Κυρία/ Πρώτη Μάγισσα), Νικολέτα Ιερείδου (Δεύτερη Μάγισσα), Μαρίνα Ρετσκάλοβα (Πνεύμα) και Θεόφιλος Ιωαννίδης (Ναύτης). Τα χορωδιακά μέρη αποδόθηκαν επιτυχώς και με μουσικότητα από ομάδα νεαρών τραγουδιστών που, υπό τη συνεπή διεύθυνση της Μαρίας Μπαζού, σχημάτισαν το φωνητικό σύνολο Filii Notas.
Το ολιγομελές ορχηστρικό σύνολο Orchestre du Soleil (η γαλλική ονομασία προφανώς παραπέμπει στον Βασιλέα Ήλιο, Λουδοβίκο ΙΔ’ της Γαλλίας, 1638-1715), αποτελούμενο από έμπειρους μουσικούς, κάποιους με γνώση πάνω στην ιστορική ερμηνεία, εξασφάλισε ένα άρτιο και ομοιογενές μουσικό αποτέλεσμα: Νίνα Πατρικίδου, βιολί, Μιχαήλ Κολοκοτρώνης, βιολί, Ηλίας Σδούκος, βιόλα, Έφη Μηνακούλη, θεόρβη και Χριστόφορος Μιρόσνικοφ, βιολοντσέλο. Το basso continuo επωμίσθηκε ο Φρίξος Μόρτζος παίζοντας με άνεση και κρυστάλλινη ακρίβεια. Ωστόσο, ασφαλώς θα προτιμούσαμε ένα cembalo και όχι το ηλεκτρικό πληκτροφόρο που χρησιμοποιήθηκε.
Αφήσαμε τελευταίον τον Αλέξανδρο Παπαρίζο, ο οποίος σημείωνε το ντεμπούτο του ως μαέστρος. Στο παρελθόν τον έχουμε επανειλημμένως παρακολουθήσει και θαυμάσει ως ευαίσθητο κιθαρίστα, αλλά και ως ακούραστο παιδαγωγό, καθοδηγητή και εμπνευστή μεγάλης ομάδας νέων κιθαριστών. Στο από κάθε άποψη απαιτητικό νέο ρόλο που επέλεξε να ακολουθήσει -ένα κεφάλαιο, πραγματική πρόκληση, στις δραστηριότητές του, το οποίο, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε, φάνηκε να έχει προετοιμάσει με προσοχή και αγάπη- έδειξε δείγματα απολύτως αξιέπαινα και ελπιδοφόρα για το μέλλον του. Πιο συγκεκριμένα, δεν ήταν μόνο η λεπτομερής μελέτη του πάνω στα ποικίλα μουσικά και εκφραστικά ζητούμενα του περσελιανού αριστουργήματος που μας έπεισε, αλλά ιδίως εκείνη η σπάνια θέρμη του που ερχόταν στην επιφάνεια: ως ιδιαίτερες στιγμές της παράστασης κρατάμε τον μονόλογο της Διδούς, αλλά και το τελικό, τόσο υπέροχο χορωδιακό της τρίτης και καταληκτικής πράξης, With drooping Wings, ye cupids come, το οποίο ο Παπαρίζος απέδωσε με την απαιτούμενη συγκέντρωση και συγκίνηση. Λίγες μονάχα μέρες πριν από την παράσταση εκείνος και η αδελφή του, Μαρίτα, βίωναν την πατρική απώλεια, γεγονός που εμφανώς φόρτισε συγκινησιακά την ανάγνωσή τους.
Ευχή μας είναι κάποια στιγμή προσεχώς, κορονοϊού επιτρέποντος φυσικά, να επαναληφθεί η παράσταση, τούτη φορά σε κλειστό χώρο, όπου μακριά από ηχητικές ενισχύσεις θα μπορέσουμε να απολαύσουμε πιο ολοκληρωμένα τη μουσική ερμηνεία και να γίνουμε μάρτυρες αρκετών λεπτομερειών που –φευ- χάθηκαν λόγω της ελλιπούς ηχητικής υποστήριξης, η οποία σίγουρα προβλημάτισε όσους καθόμασταν μακριά από τη σκηνή.
Σε κάθε περίπτωση, και με αυτό κλείνουμε, χαρήκαμε που παρευρεθήκαμε σε αυτή την προσεγμένη παράσταση της πολυαγαπημένης Διδούς.
