Ακούσαμε για πρώτη φορά το όνομα της Σμαρώς Γρηγοριάδου πριν από αρκετά χρόνια, όταν μας το είχε αναφέρει ο διαπρεπής πιανίστας, αρχιμουσικός, Δάσκαλος και ένας από τους Μέντορές της, Γιώργος Χατζηνίκος. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, αν και κατά πόσο το ενθουσιώδες πνεύμα του μαέστρου επέδρασε στην αγάπη της νεότερης μουσικού για έρευνα, ωστόσο μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε, ότι ακριβώς αυτή η διάθεσή της για ανακάλυψη, χαρακτηρίζει τη μουσική της προσωπικότητα.
Σε μια εποχή που συνήθως βασίζεται στην επανάληψη και στις εκ του ασφαλούς επιλογές, η Γρηγοριάδου διαφέρει, με μια πορεία που πραγματικά ξεχωρίζει.
Προκειμένου να εκτιμήσει κανείς καλύτερα την προσφορά της, θα πρέπει να αναλογισθεί ότι εκτός από μουσικός, είναι και αρχιτέκτων. Μουσική και αρχιτεκτονική, δύο επιστήμες, δύο τέχνες, τόσο κοντά η μία στην άλλη. Τόσο ο Johann Wolfgang von Goethe όσο και ο Arthur Schopehnauer υποστήριζαν το περίφημο Architektur ist wie gefrorene Musik (η αρχιτεκτονική είναι σαν παγωμένη Μουσική). Και πραγματικά, οι δύο αυτές τέχνες μοιράζονται τόσα πολλά στον τρόπο που δομούν και αναπτύσσουν τα στοιχεία τους.
Της Γρηγοριάδου η μουσική σκέψη και η ιδιαίτερη προσέγγιση τόσο όσον αφορά στο μουσικό υλικό όσο και στην ίδια τη φύση της κιθάρας, ενέχουν ποιότητες αρχιτεκτονικής. Θαυμάζει κανείς τη δομή, την οργάνωση, τη συνέπεια και τη γνώση μέσω των οποίων έχει πετύχει τα έξοχα αποτελέσματα της “επανεφεύρεσης” της κιθάρας και των δυνατοτήτων της, όπως ακόμα και της μουσικής που ερμηνεύει σε αυτήν. Πρόκειται για μια σχέση που ανανεώνεται και εξελίσσεται συνεχώς, με οργανικό τρόπο.
Συνεργάζεται με τον ακούραστο και προικισμένο κατασκευαστή οργάνων-σολίστ κιθάρας Γιώργο Κερτσόπουλο (συγγραφέα της εργασίας με τίτλο Χωροχρονική Θεωρία-Η φιλοσοφία του χωροχρόνου), ο οποίος έχει προχωρήσει στη δημιουργία ιδιαίτερων οργάνων, με μηχανισμούς pedal, που επηρεάζουν τον ήχο και φέρνουν ένα νέο αποτέλεσμα.
Στο νεώτερό της album, που φέρει τον τίτλο Reinventing guitar II, μεταφέρει και εξερευνά στην κιθάρα, αντιπροσωπευτικά έργα τριών κορυφαίων μουσουργών της ώριμης εποχής μπαρόκ, που γεννήθηκαν το 1685. Ο λόγος για τα έργα των Γερμανών Johann Sebastian Bach, George Frideric Handel και του Ιταλού Domenico Scarlatti. Ειδικότερα, το ηχογραφημένο πρόγραμμα ανοίγει με πέντε διάσημες Σονάτες για τσέμπαλο K. 322, 1, 481, 198 και 491, στη συνέχεια ακούγονται δύο έργα του Bach (Preludio, Fuga e Allegro, ΒWV 998, για λαούτο, και Toccata σε μι ελάσσονα, BWV 914, για τσέμπαλο). Τον δίσκο συμπληρώνουν δύο έργα για τσέμπαλο του Handel: Άρια και Παραλλαγές (Ο Αρμονικός Σιδηρουργός, The Harmonious Blacksmith), τελευταίο μέρος από τη Σουίτα αρ. 5, ΗWV 430, και Chaconne αρ. 2, HWV 435.
Βεβαίως, όλες οι μεταγραφές των έργων έχουν γίνει για την κιθάρα (ορθότερα, για διαφορετικά είδη κιθάρας), από τη Γρηγοριάδου, με μεγάλη τέχνη, σεβασμό προς τα ίδια τα έργα και απόλυτη κατανόηση των υφολογικών ζητουμένων της εποχής μπαρόκ.
Στο τέλος του CD, υπάρχει ένα reference track, κατά το οποίο η σολίστ παρουσιάζει και αναλύει, με παράθεση διαφωτιστικών παραδειγμάτων, τις διαφορετικές διατάξεις χορδισμάτων της κιθάρας.
Η νέα αυτή δισκογραφική κατάθεση πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της αμερικανικής εταιρείας Delos (φέρει το όνομα του νησιού των Κυκλάδων, Δήλος), που από το 1973, έτος ίδρυσής της από την αξέχαστη όσο και πρωτοπόρο στον χώρο της δισκογραφίας Amelia S. Haygood, έχει διακριθεί και βραβευθεί πολλές φορές για την έξοχη ποιότητα των δίσκων της. H Haygood, που αγαπούσε τη χώρα μας, έφυγε από τη ζωή το 2007, αλλά το έργο της συνεχίζεται με ενθουσιασμό και επιτυχία από τους συνεργάτες της. Σίγουρα θα ήταν ιδιαίτερα υπερήφανη για την ελληνική συνεργασία της εταιρείας της με την εκλεκτή Ελληνίδα μουσικό.
Το album Reinventing gutar II δίνει την ευκαιρία στον ακροατή να εκτιμήσει όλο το spectrum των δυνατοτήτων της Γρηγοριάδου: την ισχυρή μουσική της άποψη, την αδιαμφισβήτητη ευαισθησία, το gravitas των ερμηνειών της και το σπάνιο μουσικό ήθος της, αρετές που υποστηρίζονται από βέβαιη τεχνική και ζηλευτή δακτυλική ευχέρεια. Η ίδια κατέχει τα μυστικά της ερμηνείας της μπαρόκ μουσικής, είναι ιδιαίτερα προσεκτική απέναντι στο ύφος της συγκεκριμένης εποχής και καταφέρνει, μέσω μιας κρυστάλλινης και αναλυτικής άρθρωσης, να αναδείξει τόσο τα μουσικά στοιχεία μιας λαμπρής εποχής όσο και το τρανό πνεύμα των τριών μεγάλων συνθετών.
Το συνοδευτικό τευχίδιο (booklet) περιέχει ένα εκτενές και καλογραμμένο κείμενο της μουσικού, που αναφέρεται στον λόγο ύπαρξης του τίτλου της σειράς των δίσκων και πιο συγκεκριμένα στο concept της παρούσας δισκογραφικής εργασίας, στην προσφορά της Αισθητικής Κερτσόπουλου, στις τεχνικές και τους μηχανισμούς των οργάνων που χρησιμοποιεί και τέλος, στους συνθέτες και τα έργα, που ερμηνεύει.
Το νέο CD αποδεικνύει έμπρακτα τη μουσική εξέλιξη της σολίστ. Reinventing guitar. Δεν είναι μόνο η επανεφεύρεση της κιθάρας αλλά και η επανα-ανακάλυψη του ίδιου του μουσικού εαυτού της Γρηγοριάδου.
Αυτή η σειρά δίσκων, είμαστε βέβαιοι ότι θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια ακόμα. Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Το πρώτο album, Reinventing guitar!, κυκλοφόρησε το 2009 και περιείχε έργα πάλι Scarlatti (Σονάτα K. 380) και Bach (Σουίτα για λαούτο BWV 995), συνδυασμένα, όμως, με έργα των Antonio José (Σονάτα για κιθάρα), Κερτσόπουλου (Some Colour’s Rhythms) και της ίδιας της Γρηγοριάδου (Δύο Βαλκανικοί Χοροί). Οι κριτικές που είχε λάβει ήταν ιδιαίτερα επαινετικές, γεγονός που ενθάρρυνε τη δημιουργό και ερμηνεύτρια να προχωρήσει. Έτσι, το θαυμαστικό στο τέλος της λέξης guitar, που παρατηρούμε στο εξώφυλλο του πρώτου album, μετατρέπεται για αυτό το νέο album, σε ΙΙ. Από την πλευρά μας, ευχόμαστε σύντομα να ακολουθήσει και το Reinventing gutar IIΙ της θαυμαστής Γρηγοριάδου!
