Ι: (Κατηφής, με προβληματισμό:). Αξίζει άραγε τον κόπο να παλεύεις για την αλήθεια, όσο αναπόφευκτη κι αν φαίνεται η ήττα στις μέρες μας; (Με απόγνωση.) Μέρες αχόρταγες που κοιτούν να σου ρουφήξουν κάθε χαραμάδα χαράς και αντοχής. Μέρες γεμάτες ανταγωνιστές, ζηλόφθονους, φανατισμένους με καθετί άλλο πέρα από την τιμή τους…
Ο μεγάλος αριθμός παραστάσεων των τελευταίων μηνών μόλις και μας επέτρεψε να παρακολουθήσουμε την ακροτελεύτια παράσταση του θεατρικού έργου με τίτλο «Ο Ιατροδικαστής ή Στη μνήμη της Έλλης Λαδά» του νέου συγγραφέα Κώστα Λεϊμονή (13/1, Θέατρο Αλκμήνη). Ο Λεϊμονής (γ. 1986) είναι ένας ιδιαίτερα ταλαντούχος, όσο και πολυγραφότατος δημιουργός, με δυνατή και ευφάνταστη πέννα. Οι νομικές του σπουδές (είναι δικηγόρος με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Humboldt, Βερολίνο) έχουν ασφαλώς συνδράμει στο βάθος της προσέγγισης των θεμάτων που επιλέγει να αναπτύξει.
“Ο Ιατροδικαστής” δημοσιεύθηκε το 2018 (εκδόσεις Κριτική) και ανέβηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Αλκμήνη, στις 13 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Η υπόθεση του έργου στρέφεται γύρω από τη ζωή ενός ιατροδικαστή, ο οποίος αφηγείται την πορεία του, περίπου από την αρχή της, ενώ επικεντρώνεται στον αινιγματικό θάνατο της διαπρεπούς φίλης του ογκολόγου Έλλης Λαδά, τα αίτια του οποίου προσπαθεί να εξιχνιάσει και να φέρει στην επιφάνεια. Καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά από ισχυρούς άνδρες, οι οποίοι εκπροσωπούν φορείς όπως λ.χ. μία μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία και την ίδια την εκκλησία. Όλοι τους προσπαθούν να επηρεάσουν το τελικό πόρισμα με γνώμονα το συμφέρον.
Μέσα σε αυτό το στέρεα διαρθρωμένο και δομημένο πλαίσιο, ο καλά διαβασμένος Λεϊμονής (ναι, πόσο σημαντικό είναι για έναν σύγχρονο δημιουργό να έχει διαβάσει –και να έχει καταλάβει- τους μεγάλους Έλληνες αλλά και διεθνείς συγγραφείς του παρελθόντος και του παρόντος, τις θετικότατες επιρροές ορισμένων εκ των οποίων νιώσαμε έντονα στο κείμενό του) έχει την ευκαιρία να εκθέσει και να αναπτύξει τις σκέψεις του γύρω από μια πλειάδα κοινωνικών θεμάτων ηθικής και δεοντολογίας. Με ανάγλυφο τρόπο, ορθή επιλογή λέξεων, σωστό στήσιμο σκηνών (τις οποίες ξέρει να κτίζει και να κλιμακώνει) και έξυπνη χρήση εγκιβωτισμένων αποφθεγματικών φράσεων, φέρνει εύστοχα στο προσκήνιο τις πιέσεις που δέχεται ο ιατροδικαστής από διαφορετικές πλευρές, αλλά και, εν τέλει, την εσωτερική πάλη που βιώνει.
Παρακολουθώντας την εξέλιξη της πλοκής, τις ταχύτατα εναλλασσόμενες σκηνές, τα ποικίλα κοινωνιολογικά, φιλοσοφικά, ουμανιστικά, θρησκευτικά και οικονομικά ζητήματα, που φωτίζονται, αναλογισθήκαμε ότι ο εν λόγω συγγραφέας, ως εκκολαπτόμενος Έλληνας Alan Bennett (γ. 1934), έρχεται αντιμέτωπος με τους προσωπικούς του υψηλούς προβληματισμούς, που φυσικά απασχολούν και κάθε σκεπτόμενο, προσπαθώντας να δώσει εξηγήσεις, λύσεις και απαντήσεις, με όποιον τρόπο μπορεί. Κι αν η σύγκριση με τον κορυφαίο σύγχρονο Βρετανό ομότεχνό του φαντάζει σε κάποιους κάπως υπερβολική για έναν τόσο νέο δημιουργό, ας μας επιτραπεί να υποστηρίξουμε (και, γιατί όχι, να προβλέψουμε) ότι κατά τη διάρκεια της εξέλιξής του θα συνεχίσει να προσφέρει θαυμάσιους καρπούς και θα αναπτύσσει τα εκφραστικά του μέσα εξακολουθώντας να εκπλήσσει και -κυρίως- να ενεργοποιεί με ξεχωριστό τρόπο τον μηχανισμό της σκέψης του θεατή και αναγνώστη του.
Ένα απλό και εύγλωττο γκρίζο σκηνικό (σκηνικά, Πολυτίμη Μαχαίρα), με ένα αναλόγιο στα δεξιά, ένα γραφείο στη μέση, στο πλαίσιο της σκηνής σακουλάκια γεμάτα από τεκμήρια ιατροδικαστικών εξετάσεων (άδειες θήκες χαπιών) και ένα γεωμετρικών σχηματισμών μεταλλικό δάπεδο που έδινε ακριβώς την αίσθηση λαβυρίνθου, πάνω στον οποίον κινούνταν ο ιατροδικαστής και τα πρόσωπα που συναντούσε (πολύ μας άρεσε η ιδέα του συμβολικού μεταλλικού δαπέδου).
Οι δύο εκλεκτοί ηθοποιοί, Χάρης Σώζος, στον ρόλο του ιατροδικαστή, και Χρήστος Ευθυμίου, στους ρόλους των πέντε προσώπων που επισκέπτονται τον πρώτο, κατευθυνόμενοι με ευστοχία από τον σκηνοθέτη Παντελή Παπαδόπουλο, κρίθηκαν εξαιρετικοί στην απόδοση των βαθύτερων νοημάτων του κειμένου τους. Ειδικότερα, ο Σώζος, με έμπειρη γνώση και δυνατά τεχνικά μέσα, πρότεινε έναν ήρωα πραγματικά προβληματισμένο, που ποτέ δεν χάνει την ανθρωπιά, την ειλικρίνεια και την αυτοκυριαρχία του. Από την δική του πλευρά, ο Ευθυμίου, πέτυχε να υπογραμμίσει την γλοιώδη πτυχή των μάλλον αντιπαθητικών όσο και πιεστικών εκείνων εκπροσώπων που έρχονται να εκβιάσουν και να απειλήσουν τον συμπαθή ιατροδικαστή. Στον τελευταίο ρόλο που ενσαρκώνει ο Ευθυμίου, εκείνον του πατέρα της εκλιπούσης, έδωσε μια διάσταση πόνου και τύψεων, που φανερά δυσκολεύεται να αποδεχθεί και να διαχειριστεί ο χαρακτήρας αυτός.
Οι κατάλληλοι φωτισμοί του Μανώλη Μπράτση, τα ρούχα του επαγγέλματος κάθε ήρωα (κοστούμια, Πολυτίμη Μαχαίρα) και οι προβολές αποσπασμάτων δελτίων ειδήσεων (σε προβολή είδαμε και ακούσαμε την Πόπη Τσαπανίδου να αναγγέλλει τον θάνατο της Έλλης Λαδά) ενίσχυσαν την ατμόσφαιρα της παράστασης.
Η μουσική του πολυσχιδούς Ραφαήλ Πυλαρινού, αρχιμουσικού, συνθέτη και συγγραφέα, αναμφίβολα συνέδραμε στην επιτυχία της παράστασης. Πιο συγκεκριμένα, ο Πυλαρινός έντυσε μουσικά το έργο με γοητευτικούς ρυθμούς βαλς, μπολιασμένους με πινελιές σαρκαστικής διάθεσης (alla Nino Rota), έντονα ορχηστρικά εφέ, που ενίσχυαν τις στιγμές αγωνίας, αλλά και ενίοτε με πιο λυρικές μουσικές σελίδες. Επιπλέον, σκιαγράφησε με το κατάλληλο μουσικό θέμα τον κάθε χαρακτήρα του έργου. Σημειώνουμε ότι η σκηνική μουσική κυκλοφορεί σε CD, με την συμμετοχή της Φιλαρμόνια Ορχήστας Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του Πυλαρινού, και της Μικτής Χορωδίας Τμήματος Μουσικών Σπουδών, προετοιμασμένης από τον Νίκο Μαλιάρα.
Κλείνοντας, θεωρούμε σκόπιμο να προσθέσουμε ότι κατά τη διάρκεια της παράστασης, αρκετές φορές, ιδιαίτερα κατά το κτίσιμο των κλιμακώσεων κάθε σκηνής, αναλογισθήκαμε ότι, με ελάχιστες προσαρμογές, το θεατρικό κείμενο θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει ένα πρώτης τάξεως libretto όπερας. Εξάλλου, δεν κρύβουμε ότι από την αρχή της παράστασης ξεχωρίσαμε το στοιχείο του εσωτερικού ρυθμικού παλμού στον καλοδουλεμένο θεατρικό λόγο του Λεϊμονή. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε της άποψης –και επιμένουμε σε αυτό- ότι θα άξιζε μελλοντικά να του δοθεί η ευκαιρία να συντάξει ένα libretto.
Εν κατακλείδι, αναμένουμε με ενδιαφέρον την εξέλιξη της πορείας και τα επόμενα βήματα του οξυδερκούς όσο και ευαίσθητου αυτού συγγραφέα.
