Τριήμερο φεστιβάλ διοργάνωσε το Κονσερβατόριο της Τεργέστης “G. Tartini” από τις 21 έως και τις 23 Φεβρουαρίου 2023. Το δραστήριο ίδρυμα στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο το οποίο καταλαμβάνει ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο στο κέντρο της πόλης, πολύ κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό. Άρτια εξοπλισμένο και οργανωμένο το “G. Tartini” ανήκει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και συνδέεται μέσω Erasmus με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών ΕΚΠΑ.
Το τριήμερo Φεστιβάλ (21 έως 23 Φεβρουαρίου 2023) περιελάμβανε ομιλίες, εκθέσεις, στρογγυλές τράπεζες και βραδινές συναυλίες, με τη συμμετοχή του διδακτικού προσωπικού τόσο του ίδιου του Ιδρύματος, όσο και συγγενών φορέων της ευρύτερης περιοχής (Università di Padelborn, Università di Padova, Università di Lubiana, Conservatorio di Venezia). Οι ομιλίες αναφέρθηκαν στην ευρωπαϊκή κληρονομιά την οποία το Ωδείο καλλιεργεί, στη φυσιογνωμία του προγράμματος σπουδών μεταξύ επιστημονικής και ερμηνευτικής προσέγγισης, στη συμβολή του Ωδείου στο τοπικό και ευρύτερο ευρωπαϊκό πολιτιστικό κεφάλαιο, και στα αρχεία του Ωδείου, τα οποία τελούν υπό μελέτη. Συμμετείχαν έγκριτοι μουσικολόγοι και ερευνητές (Giulio D’Angelo, Cristina Scuderi, Margherita Canale, Federico Gon, Sergio Durante, Manuel Staropoli, κ.ά.). Στο πλαίσιο των Project του Ωδείου υπό τον τίτλο «Διεθνής Συνάντηση Εργασίας» (“Progetti tartiniani: Incontro di lavoro internazionale”) πραγματοποιήθηκε Masterclass από τη γράφουσα, υπό τον τίτλο “Cultural interconnections. Composers of Greek origin active in Trieste”.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίασαν επίσης οι συναυλίες, οι οποίες λάμπρυναν τις τρεις ημέρες του φεστιβάλ. Η πρώτη βραδιά περιελάμβανε μουσική δωματίου για βιολί, βιολοντσέλο και τσέμπαλο με έργα συνθετών της περιοχής από το ύστερο Μπαρόκ (G. Tartini, P. Nardini) • η δεύτερη βραδιά περιελάμβανε μουσική δωματίου για κουαρτέτο εγχόρδων περιόδου Μπαρόκ και κλασικισμού (G. Tartini, R. Sirmen, M. Lombardini-Sirmen, P. Nardini)• και η τρίτη και πολύ ενδιαφέρουσα βραδιά περιελάμβανε μουσική από την περιοχή της Ίστριας. Aυτή είναι η συναυλία την οποία παρακολούθησε η γράφουσα και για την οποία την οποία θα δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες. Τα έργα του 16ου και 17ου αιώνα ανήκαν στον συνθέτη Antonio Tarsia (1643-1722), ο οποίος έδρασε κυρίως στην πόλη Καποδίστρια. Το μουσικό σύνολο, αποτελούμενο από όργανα εποχής (βιόλα ντα μπράτσο, βιόλα ντα γκάμπα και εκκλησιαστικό όργανο ποζιτίφ), καθώς και τρεις φωνές (σοπράνο, μετζοσοπράνο και μπάσος) απέδωσε τα έργα με άψογη δεξιοτεχνία και συνέπεια στο στυλ του πρώιμου Μπαρόκ. Το κοινό, προσηλωμένο στις απέριττες ερμηνείες, καταχειροκρότησε ικανοποιημένο.
Η σημασία αυτού του Φεστιβάλ, αν και τοπικού χαρακτήρα είναι μεγάλη και μπορεί να ιδωθεί ως καλή πρακτική, εφαρμόσιμη και σε ανάλογες περιπτώσεις. Η ανάδειξη του τοπικού πολιτιστικού κεφαλαίου, μέσω της εκτέλεσης έργων συνθετών της ευρύτερης περιοχής του 18ου και 19ου αιώνα, σφυρηλατεί την ιστορική συνέχεια και αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά. Στο πλαίσιο του σύγχρονου πολιτισμού, η ανάδειξη μουσικολογικών ερευνών, απόψεων και πορισμάτων παραθέτει την επιστημονική προσέγγιση της τέχνης και αθροίζει την τρέχουσα πνευματική παραγωγή στην πολιτισμική παρακαταθήκη. Σε μία τέτοια προσέγγιση, η αναφορά σε Έλληνες συνθέτες με σημαντική παρουσία στην Τεργέστη και την ευρύτερη περιοχή ήδη από τον 19ο αιώνα (Michelle Eulambio, Giorgio Cambissa, Marco Sofianopulo) ήταν απαραίτητη. Η γόνιμη μουσική και πολιτιστική αλληλεπίδραση οφείλει φυσικά να συνυπολογίσει εδώ και το πλήθος Ιταλών συνθετών που έδρασαν στα Επτάνησα και αργότερα στην Αθήνα (18ος – τέλη 19ου αιώνα), με αντιπροσωπευτικότερος ίσως τους Giuseppe Castignace, Ignacio Parisini, Raffaelle Parisini. Σε κάθε περίπτωση, οι επιστημονικές ανταλλαγές και πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις δεν μπορούν παρά να είναι γόνιμες εκφράσεις κοινωνιών με ανθρωπιστικό πρόσημο.
Μαγδαληνή Καλοπανά
Δρ. Μουσικολόγος
