Γράφει η Χριστίνα Ν. Λαμπράκη*
«Ζωγραφική θα πει χρώμα. Κι αν ο ζωγράφος δεν έχει την ευαισθησία να ερεθίζεται από την ύλη του, από το χρώμα κι όχι από τις μορφές, δεν είναι ζωγράφος. Η ζωγραφική πρέπει να συγκινεί με τα υλικά της μέρη κι όχι με το θέμα». Σπύρος Παπαλουκάς
Παρακολουθήσαμε την ατομική έκθεση του Σπύρου Παπαλουκά στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β.&Μ. Θεοχαράκη με τίτλο: ¨Σπύρος Παπαλουκάς. Ερευνητής του αινίγματος της ζωγραφικής. Γνωστά και άγνωστα έργα¨. Στην έκθεση η οποία λαμβάνει χώρα σε τρεις ορόφους του κτηρίου (4ος, 3ος και 2ος ) παρουσιάζονται έργα μέσα από τα οποία ξετυλίγεται όλη η πορεία και η εξέλιξη του καλλιτέχνη από την πρώιμη έως την όψιμη φάση του. Το έργο του Παπαλουκά χαρακτηρίζεται από μια αμφίδρομη σχέση κατανόησης του μοντέρνου μέσα από τα δεδομένα της δικής μας παράδοσης και αντίστοιχα τη χρήση των παραδοσιακών στοιχείων προσαρμοσμένα στο πνεύμα της μοντέρνας τέχνης.
Οι πρώτες του γνώσεις στη ζωγραφική ήρθαν μέσα από την αγιογραφία, έπειτα συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα στη Σχολή Καλών τεχνών και ακολούθησε η παραμονή του στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με σημαντικά καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Οι επιρροές του μετεϊμπρεσιονίσμου, των Ναμπί και του Φωβισμού είναι έκδηλες στο έργο του. Καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη του έπαιξε και η περίοδος που έμεινε στο Άγιο Όρος, κατά την οποία ζωγράφισε τοπία, μοναστήρια, εικόνες και αντέγραψε τοιχογραφίες. Πολλά από αυτά που αποκόμισε από το Άγιο Όρος τα επεξεργάστηκε και τα χρησιμοποίησε αργότερα στην αγιογράφηση του ναού της Ευαγγελίστριας στην Άμφισσα (1927-1932). Στην έκθεση παρουσιάζοντα μακέτες από την αγιογράφηση του ναού, καθώς και από την εικονογράφηση του αρχαιολογικού μουσείου της Κρήτης.
Οι τόποι που κατά καιρούς έμεινε και ζωγράφισε αποτελούν διακριτές τεχνοτροπικά ενότητες, οι οποίες ανταποκρίνονται στα καλλιτεχνικά αιτήματα και πρότυπα της εκάστοτε εποχής. Χαρακτηριστικές καλλιτεχνικές ενότητες της καλλιτεχνικής του παραγωγής αποτελούν τα έργα που σχετίζονται με την Αίγινα, τη Λέσβο, τη Σαλαμίνα, τον Παρνασσό, την Πάρο, αλλά και την Ύδρα. Παράλληλα ζωγράφισε και πορτρέτα, γυμνά, νεκρές φύσεις, ενώ ασχολήθηκε και με τη σκηνογραφία, αλλά και την εικονογράφηση βιβλίων.
Ο Σπύρος Παπαλουκάς συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, οι οποίοι άσκησαν μεγάλη επιρροή και συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής ζωγραφικής. Αφομοιώνει και εξελίσσει το έργο των πρωτοπόρων όπως ήταν ο Παρθένης, ο Μπουζιάνης, αλλά και ο Μαλέας μεταξύ άλλων, δημιουργώντας το προσωπικό του ιδίωμα και προτείνοντας καινοτόμους τρόπους απόδοσης της φύσης.
Η έκθεση πέτυχε με εξαιρετικό τρόπο να παρουσιάσει στο κοινό όλη την εξελικτική πορεία του Παπαλουκά όχι μόνο μέσα από τα ολοκληρωμένα έργα του, αλλά και από τα σχέδια και τις μακέτες, δίνοντας στον θεατή την αίσθηση ότι βρίσκεται στο εργαστήρι του καλλιτέχνη και παρακολουθεί τις διαδοχικές φάσεις της δημιουργίας ενός πίνακα, ενώ ταυτόχρονα διαπιστώνει τις μεταβολές στο ύφος και την τεχνοτροπία του δημιουργού.
Επιμέλεια έκθεσης: Ευθυμία Γεωργιάδου – Κούντουρα
Διάρκεια έκθεσης: 12/07/2022 – 16/10/2022
Τοποθεσία: Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη, Βασιλίσσης Σοφίας 9 & Μέρλιν 1 10671, Αθήνα
* Η Χριστίνα Ν. Λαμπράκη είναι πτυχιούχος του τμήματος Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών.