Γράφει ο Δρ Ιωάννης H. Βλάχος*
Είχαμε την τύχη να προσκληθούμε σε μία συναυλία με νέα παιδιά, βραβευμένους νέους μουσικούς, που διοργάνωσε το Διεθνές Μουσικό Σωματείο «Τζίνα Μπαχάουερ», το οποίο προεδρεύεται από τον γνωστό μουσικοκριτικό και ειδικό μουσικό αναλυτή δραστηριοποιούμενο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, κ. Κωνσταντίνο Π. Καράμπελα-Σγούρδα. Το εξαιρετικά δραστήριο Σωματείο, που φέτος συμπληρώνει 40 χρόνια από την ίδρυσή του, διοργανώνει τον Πανελλήνιο Μουσικό Διαγωνισμό «Μαρίας Χαιρογιώργου-Σιγάρα», τον Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου «C.V. Alkan-P.J.G. Zimmerman» και το Φεστιβάλ Gina Bachauer. Επίσης, αναδεικνύει και δίδει βραβεία και υποτροφίες σε νέους μουσικούς που ξεχωρίζουν για το ταλέντο τους, συνεχίζοντας το όραμα της αξέχαστης πιανίστας Gina Bachauer. Οι βραβευμένοι νέοι σολίστ περιοδικά προσκαλούνται να δώσουν συναυλίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Η πιο πρόσφατη συναυλία των βραβευμένων νέων μουσικών του Σωματείου δόθηκε την Κυριακή 20 Ιανουαρίου, στο Άργος. Την εκδήλωση φιλοξένησε ο ιστορικός Σύλλογος Αργείων «Ο Δαναός». Ο Σύλλογος αυτός είναι από τους παλαιότερους στην Ελλάδα. Διέρχεται ήδη το 115ο έτος από της ιδρύσεώς του (1894) και εδρεύει σε ένα εξαιρετικό νεοκλασικό κτήριο του 19ου αιώνα. Ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου κ. Σωτήρης Κωτσοβός συνέχισε την παράδοση του συνδυασμού της κοπής της βασιλόπιτας του Συλλόγου με τη μουσική εκδήλωση του Σωματείου Bachauer, γεγονός που συμβαίνει τα τελευταία 14 χρόνια. Ο πρόεδρος, που είναι δικηγόρος, με την άνεση λόγου του επαγγέλματός του, ευχήθηκε στο ακροατήριο και τους προσκεκλημένους μουσικούς κάθε Καλό για τη Νέα Χρονιά και έδωσε τον λόγο στον επικεφαλής του Σωματείου κ. Καράμπελα-Σγούρδα, προκειμένου να προλογίσει το πρόγραμμα και να αναπτύξει τις προσπάθειες που κάνει το σωματείο για να βοηθήσει τα παιδιά με ταλέντο να εξελιχθούν μουσικά. Όπως είναι φυσικό την εκδήλωση, εκτός των φίλων του σωματείου από την Αθήνα, τίμησαν βουλευτές, ο περιφερειάρχης, ο Σεβ. Μητροπολίτης Αργολίδας κ. Νεκτάριος και πολλοί Αργείοι πολίτες, οι οποίοι απήλαυσαν και καταχειροκρότησαν την εξαιρετική πραγματικά εμφάνιση των νέων αυτών παιδιών.
Η συναυλία άρχισε με ένα έργο για σόλο τσέλο του Johann Sebastian Bach (1685-1750), το πρελούδιο από τη σουίτα αρ. 2, σε ρε ελάσσονα. Ο νεαρός βιολοντσελίστας Αλέξανδρος Σιουπούλης, δεν μας χάρισε απλά έναν ήχο καθαρό και κρυστάλλινο, τόσο στις υψηλές όσο και στις χαμηλές νότες, αλλά κατάφερε (αυτό κι αν παρουσιάζει δυσκολία) να δώσει έναν γεμάτο ήχο στις συγχορδίες (accords). Επιπλέον, μέσα από την απέριττη μελωδική γραμμή άφησε να φανεί το βαθύ πνευματικό περιεχόμενο της μουσικής του Bach, το οποίο προέκυψε μουσικά μεστό και πλήρες.
Στη συνέχεια, η πολύ νεαρή, 13 ετών μόλις, Ίλια Αχουριώτη μάς χάρισε τρυφερές στιγμές στο πιάνο παίζοντας αρχικά το «νανούρισμα» από την όπερα «Jocelyn» του Benjamin Godard (1849-1895) και κατόπιν τον «Κύκνο» από τη σουίτα «Το καρναβάλι των ζώων» του Camille Saint-Saëns (1835-1921). Η όπερα «Jocelyn» (σε 4 πράξεις) είναι γνωστή για το νανούρισμα (Berceuse), το οποίο αποτελεί άρια για φωνή τενόρου, αλλά έχει μεταγραφεί και παίζεται συχνά στο πιάνο από επώνυμους καλλιτέχνες. Η μικρή Αχουριώτη επέδειξε μεγάλη ευαισθησία στον σχηματισμό των μουσικών φράσεων και συγκίνησε το ακρωτήριο της. Είναι πολύ τρυφερό να βλέπεις μια παιδούλα να παίζει ένα νανούρισμα. Επίσης, ο «Κύκνος» από τη σουίτα του Saint-Saëns, ένα τόσο λυρικό και μελωδικό κομμάτι, ερμηνεύθηκε από την νεαρή πιανίστα σε σωστό αργό ρυθμό, που θύμιζε πάλι ένα γλυκό νανούρισμα και καταχειροκροτήθηκε.
Η συναυλία συνεχίστηκε με τον νεαρό βιολοντσελίστα Αλέξανδρο Σιουπούλη που έπαιξε με συνοδεία πιάνου με τον εξαιρετικό και γνωστό πλέον διεθνώς, πιανίστα Παναγιώτη Τροχόπουλο, το Capriccio Οp. 24 του Georg Goltermann (1824-1898).
Πρόκειται για ένα συνταρακτικό μουσικό κομμάτι με εκρηκτικές σελίδες και βιρτουόζικα παιχνιδίσματα που έκανε τον νεαρό βιολοντσελίστα να χορεύει κυριολεκτικά τις χορδές του τσέλου με τα δάχτυλα του. Εκείνο που έκανε εντύπωση ήταν ο τρόπος με τον οποίον κατάφεραν να συγχρονιστούν ρυθμικά τόσο άψογα πιανίστας και τσελίστας, σε ένα τόσο γρήγορο και δεξιοτεχνικό κομμάτι. Πόσες άραγε πρόβες πρόλαβαν να κάνουν προκειμένου να προσφέρουν ένα τόσο καλό αποτέλεσμα;
Ο επόμενος μουσικός επίσης αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη έχοντας εξελιχθεί συγκριτικά με τις άλλες φορές που τον έχουμε ακούσει. Ο λόγος για τον νεαρό κλαρινετίστα Μάριο Ρούσκα, ο οποίος ερμήνευσε το Concertino Op. 26, J. 109, του Carl Maria von Weber (1786-1826). Εδώ, προς μεγάλη μας έκπληξη, τον συνόδεψε στο πιάνο εξαιρετικά, ένας άλλος νεαρός πιανίστας, μαθητής καθώς φάνηκε του Τροχόπουλου, ο 13χρόνος Γιώργος Αντίποφ.
Ο Ρούσκα κατά την εκτέλεση του Kοντσερτίνο επέδειξε ευκολία όχι μόνο στο να εκμαιεύει έναν καθαρό ήχο από ένα τόσο ευαίσθητο στις μεταπτώσεις όργανο όπως το κλαρινέτο, αλλά επιπλέον να αποδίδει με άνεση τα δεξιοτεχνικά παιχνιδίσματα του κομματιού. Ήταν τόσο εκφραστικός, που έβλεπες στο πρόσωπο και στην κίνηση του σώματός του, το πόσο βαθιά νιώθει τη μουσική που ερμηνεύει και στιγμές στιγμές, αναρωτιόσουν αν κάπως έτσι δεν θα έπαιζε στο πιάνο (ή κατά τα εφηβικά του χρόνια, στο βιολί) και ο νεαρός Mozart, κάνοντας το κέφι του και δίνοντας όλη του την ψυχή. Βεβαίως, θυμίζουμε ότι στο τέλος της ζωής του, ο ίδιος συνθέτης χάρισε στο κλαρινέτο το διάσημο Κοντσέρτο του (Κ. 622). Ο Ρούσκα υπήρξε εντυπωσιακός και στις κοφτές ανάσες-ανάπαυλες που έπαιρνε, οι οποίες κατέληγαν σε παρατεταμένες εκπνοές με ήχους βαθείς, βαρύγδουπους και μετά, με την ίδια ανάσα και άνεση προχωρούσε στην εκτέλεση μιας ανάλαφρης μουσικής φράσης.
Η συνέχεια της βραδιάς πρόσφερε μια διαφορετική έκπληξη: πρώτα η Θεοδώρα Μαγγίνα, γόνος νομικής οικογένειας και δικηγόρος η ίδια, συνοδεύοντας τον εαυτό της στο πιάνο τραγούδησε ένα δικό της Lied, σε στίχους της Αδαμαντίας Μαρκαναστασάκη. Η Μαγγίνα, που προετοιμάζεται για το δίπλωμα της σύνθεσης, εκτός του ότι διαθέτει μια σωστή και καλλιεργημένη φωνή σοπράνο, κατέχει και μια ιδιαίτερη μουσική έμπνευση. Οι εκπλήξεις συνεχίστηκαν με την νεαρή Αχουριώτη να τραγουδάει Χατζιδάκι. Την συνόδευσε στο πιάνο ο Σιουπούλης, ο οποίος επέδειξε ανάλογη ικανότητα στο πληκτροφόρο όργανο όπως και είχε δείξει νωρίτερα και στο τσέλο. Προβλέπω ότι ο νεαρός, εκτός από βιολοντσελίστας, πιθανώς θα γίνει κι ένας ικανός μαέστρος, γνωρίζοντας δύο όργανα: παρατηρούσα τον τρόπο με τον οποίον έδινε το tempo στην Αχουριώτη, με τους ώμους και το χέρι του. Το ακροατήριο, όπως ήταν αναμενόμενο, καταχειροκρότησε τα δύο νέα παιδιά και συμμετείχε ενεργά στα τραγούδια.
Το τέλος του προγράμματος ήταν το highlight της συναυλίας. Απολαύσαμε τον δεξιοτέχνη πιανίστα Παναγιώτη Τροχόπουλο, ο οποίος χωρίς παρτιτούρα έπαιξε έναν δύσκολο Rachmaninoff, το «Vocalise», σε μεταγραφή για πιάνο, και μια επίσης δεξιοτεχνική πιανιστική μεταγραφή της διάσημης cavatina του Figaro (Gioachino Rossini, 1792-1868).
Το “Vocalise”, είναι ένα τραγούδι που συνέθεσε ο Rachmaninoff το 1915, τελευταίο από μια σειρά 14 τραγουδιών ή «ρομάντσες», όπως τις απoκάλεσε. Είναι γραμμένο για φωνή σοπράνο ή τενόρου, και δεν περιλαμβάνει λέξεις. Ο τραγουδιστής εκφράζεται χρησιμοποιώντας στον ήχο ένα φωνήεν που επιλέγει o συνθέτης στην παρτιτούρα του.
Το δημοφιλές αυτό φωνητικό κομμάτι, λόγω της υπέροχης μελωδικότητάς του, έχει δεχθεί μεταγραφές για διάφορα όργανα, με συνοδεία πιάνου ή βιολιού, ενώ έχει μεταγραφεί και για την ίδια την ορχήστρα.
Σ΄ αυτή τη σύνθεση, η οποία περιέχει όλες τις ξαφνικές αυξομειώσεις δυναμικής, που μπορεί να κάνει η φωνή, ο Τροχόπουλος, έδειξε τι μεγάλος καλλιτέχνης που είναι ερμηνεύοντας με ευαισθησία, ωραία ηχοχρώματα και συγκρατώντας με τέχνη την ατέρμονη μελωδική γραμμή. Σημειώνουμε ότι το Vocalise αποτελεί πρόκληση για τους δεινούς πιανίστες.
Η cavatina του Figaro, από τον «Κουρέα της Σεβίλλης» ήταν άλλη μια δεξιοτεχνική πιανιστική πρόκληση για την Τροχόπουλο, που κέρδισε το χειροκρότημα του ακροατηρίου. Αυτός ο πιανίστας έχει τόσο ανάριο παίξιμο, που λες μερικές φορές ότι τα δάκτυλά του δεν αγγίζουν τα πλήκτρα. Φαίνεται σαν να ερμηνεύει τα πιο δύσκολα περάσματα, με τόση φυσικότητα και άνεση. Σε καθηλώνει με το παίξιμό του. Είναι μόλις 35 ετών, έχει σημειώσει πολλές εμφανίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ έχει στο ρεπερτόριό του αρκετά μεγάλα κοντσέρτα και πολλά από τα τεχνικά και εκφραστικά δυσκολότερα έργα, π.χ. συνθέσεις του Franz Liszt και του Charles Valentin Alkan τις οποίες διστάζουν να αγγίξουν ακόμη και μεγάλοι καλλιτέχνες. Μπράβο!
Μετά τη μουσική πανδαισία ο Πρόεδρος κ. Κωτσοβός ευχαρίστησε τους μουσικούς και έδωσε την υπόσχεση να ξαναβρεθούμε του χρόνου.
* Ο Δρ Ιωάννης Η. Βλάχος είναι Ορθοπαιδικός – Χειρουργός, τ. Καθηγητής Παν/μίου Κρήτης.