Ιταλικές όπερες από την Met

Η Joyce DiDonato ως Elea στην όπερα "La Donna del Lago". Φωτο: The Metropolitan Opera.
Η Joyce DiDonato ως Elena στην όπερα "La Donna del Lago". Φωτο: The Metropolitan Opera.

 

Για την προτελευταία μετάδοση της φετινής καλλιτεχνικής περιόδου της, η Met επέλεξε την γοητευτική όπερα «Η Κυρά της Λίμνης» (La Donna del Lago) του Gioachino Rossini. H όπερα της οποίας το ποιητικό κείμενο του Andrea Leone Tottola (βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Sir Walter Scott, του οποίου η υπόθεση τοποθετείται στην Σκωτία κατά την βασιλεία του Ιάκωβου Ε’, 1512-1542), παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1819, στο Teatro San Carlo της Νάπολης, με πρωταγωνίστρια την θρυλική σοπράνο Isabella Colbran. Η νέα παραγωγή της Met (παρακολουθήσαμε την «ζωντανή» μετάδοση στις 14/3, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη), αποτελούσε ουσιαστικά και την πρώτη φορά που το αμερικανικό λυρικό θέατρο ανέβαζε το ροσίνιο αυτό αριστούργημα. Οι πολλές άριες και τα καλογραμμένα ensembles έδωσαν την ευκαιρία στους τραγουδιστές να ξετυλίξουν όλη τους την τέχνη.  Η διανομή σχηματίστηκε από μια ομάδα αστέρων, που ειδικεύονται στο ιταλικό ρεπερτόριο της εποχής του bel canto.

Ειδικότερα, η Joyce DiDonato απέδωσε τον ρόλο της Elena, ηρωίδας που βρίσκεται στην κορυφή ενός ερωτικού τριγώνου, με υποδειγματική φωνητική άνεση, άρθρωση του ιταλικού κειμένου και ιδιωματικό ιταλικό brio. Υπήρξε ικανότατη στην αντιμετώπιση τόσο των λυρικών στιγμών όσο και των δεξιοτεχνικών περασμάτων. Δεν θα ξεχάσουμε την γεμάτη αμεσότητα και ενέργεια απόδοση της τελευταίας της άριας «Tanti Affetti» (δεύτερη πράξη, τέταρτη σκηνή), κατά την οποία η ηρωίδα εκφράζει την χαρά της έχοντας  δεχθεί την συχώρεση του βασιλιά, ο οποίος την φέρνει κοντά στον αγαπημένο της.

Δίπλα της, ο Juan Diego Flórez (Umberto di Snowdon/Βασιλιάς Ιάκωβος Ε’ της Σκωτίας), άξιος συμπρωταγωνιστής της με τον οποίον στον παρελθόν έχει ξανατραγουδήσει την εν λόγω όπερα, έπεισε για άλλη μια φορά ως λαμπρός τενόρος του ιταλικού bel canto, με φωνή ιδιαίτερου μετάλλου, μεγάλης φωνητικής έκτασης και αντοχής. Με πόση προσοχή σε κάθε νότα, που τραγούδησε την δεύτερη άρια του, “Oh fiamma soave” (δεύτερη πράξη, πρώτη σκηνή)! Στις μεγάλες σκηνές που τραγουδούσαν οι δυο τους, ήταν όντως εντυπωσιακοί τόσο δραματικά όσο και φωνητικά.

Ο ρόλος του Malcolm,  εραστή της Elena, ερμηνεύτηκε από την Daniella Barcellona, Ιταλίδα μεσόφωνο που εδώ και χρόνια με συνέπεια και επιτυχία υπηρετεί το ιταλικό ρεπερτόριο. Η Barcellona, με φωνή γεμάτη, στέρεα τεχνική και υποκριτικό ανάστημα, ευχαρίστησε από την αρχή μέχρι το τέλος. Tους άλλους ρόλους προσέγγισαν με προσοχή και καλή ανταπόκριση στα ζητούμενα, οι John Osborn (Rodrigo, μνηστήρας της Elena και αρχηγού των επαναστατών) και Oren Gradus (Duglas d’ Angus, πατέρας της Elena). Οφείλουμε να προσθέσουμε εδώ, ότι ο Osborn αποδείχθηκε αντάξιος των Didonato και Flórez στο περίφημο και τεχνικά ιδιαίτερα απαιτητικό τρίο “Misero mie pupille!” (δεύτερη πράξη, πρώτη σκηνή): και οι τρεις αντιμετώπισαν με ηρωισμό την απίστευτα υψηλή tessitura (ειδικά o Flórez!). Τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα που τους χάρισε το κοινό, τους άξιζαν πέρα για πέρα.

O Michele Mariotti, ένας από τους πιο ενδιαφέροντες σύγχρονους μαέστρους του ιταλικού οπερετικού ρεπερτορίου (ειδικά του bel canto), επιλέγοντας ζωηρές ταχύτητες, απέδωσε την παρτιτούρα με προσοχή στην σωστή και καλόγουστη έκφραση των ρυθμικών και μελωδικών στοιχείων, ενώ εκεί που έπρεπε, επέτρεψε στις μεγάλες λυρικές φράσεις να προκύψουν με χαρακτηριστική ιταλική γλύκα. Οι τραγουδιστές, η χορωδία και η ορχήστρα, ερμήνευσαν με ηχητική αρτιότητα αισθανόμενοι ασφάλεια υπό τη διεύθυνσή του.

Η σκηνοθεσία του Paul Curran, τα σκηνικά και κοστούμια του Kevin Knight (ο τελευταίος απέφυγε τα έντονα χρώματα, προκειμένου να τονίσει το ψυχρό κλίμα της Σκωτίας), οι φωτισμοί του Duane Schuler και ο σχεδιασμός προβολών του Driscoll Otto συνέδραμαν σε ένα αποτέλεσμα άρτιο, το οποίο ακολουθούσε τα παραδοσιακά πρότυπα και τελικά ανέδειξε το έργο μέσα σε μια συγκεκριμένη εποχή αγνότητας και έρωτα.

Ως τελευταία παραγωγή στη σειρά των φετινών ζωντανών μεταδόσεων, η Met πρόσφερε τις δύο εμβληματικές όπερες του verismo: Cavalleria Rusticana (Pietro Mascagni) και Pagliacci (Ruggero Leoncavallo). Παρακολουθήσαμε την μετάδοση στις 25/3, στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης.

Το έργο του Mascagni παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 1890, ενώ εκείνο του Leoncavallo, δύο χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1892. Η Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης παρουσίασε τα δύο έργο σε μια βραδιά, τον Δεκέμβριο του 1893 και έκτοτε έχει γίνει συνήθεια σχεδόν πάντα να εκτελούνται ως ζεύγος.

Κατά την πρόσφατη παρουσίαση, στο πρώτο έργο, τους κεντρικούς ρόλους κράτησαν η Eva-Maria Westbroek, που έκτισε με προσοχή τον ρόλο της παράφορα ερωτευμένης Santuzza, ηρωίδας η οποία δεν διστάζει να οδηγήσει στην καταστροφή τον αγαπημένο της, Turiddu, νιώθοντας ότι η καρδιά του ανήκει σε άλλη γυναίκα. Η Ολλανδή υψίφωνος με μεγάλων διαστάσεων φωνή, υπογράμμισε την τραγικότητα του ρόλου της, με σοφή οικονομία μουσικών και εκφραστικών μέσων.

Ο Turridu του φωνητικά θερμού Marcelo Álvarez κρίθηκε συγκινητικός και γήινος. Το όλο ένταση και πάθος τραγούδι του καλλιτέχνη άγγιξε την καρδιά μας.

Ο Alfio του Željko Lucic αρθρώθηκε με υποκριτική πυγμή και πειστικά φωνητικά μέσα. Η Jane Bunnell ευχαρίστησε με την εκφραστική της αμεσότητα και θέρμη ως Mamma Lucia.

H Χορωδία της Met απέδωσε τα μεγάλα χορωδιακά μέρη (ναι, η χορωδία κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την όπερα) με απόλυτη μεγαλοπρέπεια, πνοή και τονική ακρίβεια.

Στο δεύτερο έργο (Pagliacci), εμφανίστηκε και πάλι ο Álvarez, φέρνοντας φλογερή όσο και τραγική ένταση στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Canio, που στο τέλος της όπερας σκοτώνει επί σκηνής, την ώρα της παράστασης, την γυναίκα του και τον ερωμένο της. Η άρια “Vesti la giubba”, αγαπημένη σχεδόν όλων των τενόρων, ερμηνεύτηκε με την απαιτούμενη αγωνία και τραγικό αίσθημα.

Η υψίφωνος Patricia Racette πρότεινε μια φωνητικά εύπλαστη και υποκριτικά ευκίνητη Nedda, σύζυγο του Canio, που έχει αναπτύξει σχέση με τον Silvio. Η καλλιτέχνις διαθέτει μια γοητευτική προσωπικότητα, την οποία επιστράτευσε με γούστο για την ωραία ενσάρκωση του ρόλου της.

Ως Silvio ικανοποίησε ο Lucas Menachem. Εντούτοις, ξεχώρισε για την υποκριτικά σκοτεινή και φωνητικά μεγαλόπρεπη ερμηνεία του, ο George Gagnidze, στον ρόλο του Tonio.

Ο αρχιμουσικός Fabio Luisi, με προσοχή στην ανάδειξη των ξεχωριστών ποιοτήτων των δύο παρτιτούρων, της εξαίσια υφασμένης μελωδικής πλοκής τους όπως και της πλούσιας ενορχήστρωσης, πρότεινε ερμηνείες που φώτιζαν τα φλογερά πάθη και την τραγική μοίρα των ηρώων.

Ο σκηνοθέτης Sir David McVicar, επιλέγοντας να απομακρυνθεί από τις επιθυμίες του συνθέτη (ο οποίος έγραψε και το λιμπρέτο) μετέτρεψε, όχι άστοχα και δίχως σκέψη, την Commedia dell’arte της δεύτερης όπερας, σε παράσταση vaudeville, προτείνοντας άλλοτε κοστούμια όλο κομψότητα και άλλοτε όλο χρώμα και χιούμορ (σχεδιασμός κοστουμιών, Moritz Junge). Μεταφέροντας και τις δύο όπερες στη Σικελία, κίνησε τους τραγουδιστές του, τόσο εδώ όσο και στην όπερα του Mascagni, με νόημα και στοχεύοντας στην υπογράμμιση της ουσίας των χαρακτηριστικών κάθε ρόλου. Το περιστρεφόμενο σκηνικό (Rae Smith) και τα κοστούμια (Junge) της “Cavalleria” περιέγραφαν με προσοχή στη λεπτομέρεια την εικόνα του χωριού της Σικελίας δημιουργώντας το σωστό κλίμα που επέτρεψε στην πλοκή να ξετυλιχτεί αβίαστα.

Η βραδιά αποτέλεσε μια σημαντική κατακλείδα στην φετινή σειρά προβολών από την Met. Δεν θα κρύψουμε ότι αδημονούμε για την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο, που αναμένεται εξίσου συναρπαστική: εγκαινιάζεται στις 3/10 με “Trovatore” και μια εξαιρετική διανομή: Anna Netrebko (Leonora), Yonghoon Lee (Manrico), Dmitri Hvorostovsky (Conte di Luna) και Dolora Zajick (Azucena)!

 

O Marcelo Álvarez στους ρόλους του Canio (αριστερά) και Turridu (δεξιά). Φωτο: The Metropolitan Opera.

 

Κριτικός Μουσικής και Θεάτρου, καθηγητής Ανώτερων Θεωρητικών, Σύνθεσης και Πιάνου, πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών Μουσικής, Θεάτρου και Χορού, πρόεδρος του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου Gina Bachauer, πρόεδρος του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου C.V. Alkan - P.J.G. Zimmerman, καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου C.V. Alkan - P.J.G. Zimmerman και καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανελλήνιου Μουσικού Διαγωνισμού Μαρίας Χαιρογιώργου-Σιγάρα